Onderzoek: het gebruik van internet en social media in Nederland

Het actieve gebruik van Facebook loopt terug, Nederlanders kijken gemiddeld 40 minuten per dag naar YouTube en babyboomers zorgen voor groei. Dat blijkt uit het onderzoek ‘What’s Happening Online’ dat al 10 jaar wordt uitgevoerd door Ruigrok NetPanel. Dat levert een doorsnede van het internet- en sociale mediagebruik van de Nederlandse samenleving op. Ik zet de meest opvallende zaken als het gaat om social media, online video en e-commerce voor je op een rij in 9 grafieken en een heleboel statistiekjes.

Eerst even dit: het onderzoek onderscheidt vier gebruikersgroepen, te weten digitieners, millennials, generatie X en babyboomers. Digitieners zijn 14 tot 20 jaar, millennials zijn 21 tot 35 jaar, generatie X is 36 tot 55 jaar en babyboomers zijn 56 jaar of ouder.

Devices

Ook in 2017 blijft het gebruik van mobiele devices en mobiele diensten maar stijgen, net als het gebruik van online muziek en online tv. Smart tv’s hebben dit jaar opnieuw een stevige groei door gemaakt. De generatieverschillen in het gebruik van devices worden kleiner.

Anno 2017 heeft ook een ruime meerderheid van de babyboomers de smartphone geadopteerd. Generatie X gebruikt de tablet het meest van alle generaties. Daarnaast valt op dat onder deze generatie en onder babyboomers het gebruik van de tablet redelijk dicht in de buurt komt van dat van de smartphone. In de jongere generaties is juist het tegenovergestelde waar.

Social media

Het gebruik van Facebook daalt voor het eerst. Ondanks de daling in gebruik, hebben nog steeds veel Nederlanders een account bij Facebook. Millennials en generatie X zijn vooral verantwoordelijk voor die daling: het actieve gebruik van Facebook is bij millennials gedaald van 85 procent naar 77 procent. In tegenstelling tot Facebook, zit het gebruik van Instagram (ook eigendom van Facebook) flink in de lift. Een op de vier Nederlanders noemt zichzelf inmiddels een actieve gebruiker van dit netwerk. Opvallend is dat de stijging in het gebruik van Instagram uitsluitend in de oudere generaties zichtbaar is, vooral in generatie X is het gebruik flink toegenomen.

Het rapport heeft ook een mooie grafiek die laat zien hoe het gebruik van social media door de jaren heen is geëvolueerd.

Scoren bij de jongere generaties op Instagram doe je trouwens met kleding, food, beauty en lifestyle. Digitieners kijken daarnaast graag naar games en sport.

Online video populair

Inmiddels kijkt een ruime meerderheid van de Nederlanders naar tv, video’s of films via internet. Bijna alle digitieners en millennials kijken online video en ook de oudere generaties weten het online kanaal voor tv steeds meer te vinden. In 2017 kijken Nederlanders vaker online tv via de laptop of desktop, via televisie en via de smartphone dan in 2016.

Vier op de vijf Nederlanders kijken ook online naar tv-programma’s. Veruit de meest voorkomende manier is het terugkijken van programma’s. Daarnaast kijkt een aanzienlijk deel on demand of online live streams van tv-programma’s. Met name digitieners en millennials kijken via een livestream online naar tv-programma’s (32 procent en 24 procent).

Het kijken van video’s via YouTube is voor veel Nederlanders een lekker tijdverdrijf. YouTube-gebruikers kijken gemiddeld 40 minuten per dag naar video’s op het platform. Tussen generaties verschilt de kijktijd behoorlijk. Digitieners nemen gemiddeld 54 minuten per dag de tijd voor het kijken van video’s op YouTube. Millennials volgen met 47 minuten per dag en generatie X kijkt gemiddeld 36 minuten per dag naar YouTube.

E-commerce

Met de blijvende toename van het aantal smartphones en steeds meer websites die echt mobile-proof zijn, is het geen verrassing dat ook m-commerce groeit. Inmiddels kopen drie op de tien Nederlanders wel eens wat via hun smartphone. In alle generaties zien we een toename; zo is het aantal babyboomers dat wel eens mobiele bestellingen doet verdubbeld ten opzichte van vorig jaar.

Door Thuisbezorgd.nl en de bezorgservices van supermarkten is er sinds 2010 een duidelijke groei zichtbaar in de online food-sector. Vooral millennials maken hier gretig gebruik van, 45 procent heeft wel eens online eten besteld en 17 procent wel eens online boodschappen. Generatie X bestelt minder vaak online eten (33 procent), maar doet net zo vaak als de millennials online boodschappen (16 procent).

De behoefte om producten in een fysieke winkel te kopen, is afgenomen. Waar de Nederlander vorig jaar nog gemiddeld vier productgroepen absoluut in een fysieke winkel wilde kopen, is dat dit jaar gedaald naar drie. Toch blijven er kansen voor de fysieke retail: 94 procent van de Nederlanders wil voor boodschappen, meubels en kleding nog graag naar een fysieke winkel.

Klantenservice

Ondanks ‘modernere’ contactkanalen, heeft tweederde van de Nederlanders in het afgelopen jaar via e-mail of telefoon contact opgenomen met een klantenservice. Een op de vijf klanten heeft op dit moment voorkeur voor contact via een online chat en een op de acht zou graag een vraag stellen via WhatsApp.

Persoonlijke gegevens op internet

Ondanks dat de hacks, ransomware en datalekken je om de oren vliegen, is er in de beleving van de Nederlander qua bezorgdheid in de afgelopen 10 jaar weinig veranderd. Nog steeds maakt ongeveer de helft zich zorgen over de veiligheid van hun persoonlijke gegevens op internet. Van alle generaties maken digitieners zich het minste zorgen. Wel is de groep digitieners die zich zorgen maakt gegroeid. Die groei is ook te zien onder millennials. Babyboomers zijn het meest bezorgd.

54 procent maakt zich zorgen over de ‘sporen’ die zij op het internet achterlaten. Dan hebben we het over adresgegevens en bankzaken, wachtwoorden en online gedrag zoals zoekgeschiedenis en bezochte websites. Daarnaast maken Nederlanders zich zorgen over de zichtbaarheid van foto’s, likes en comments op social media en (gedeelde) locaties.

Bijna driekwart van de Nederlanders heeft de privacyinstellingen van Facebook wel eens aangepast. Opvallend is dat de babyboomers – ondanks dat zij het meest bezorgd zijn over de veiligheid van hun persoonlijke gegevens op internet – zich minder bezig houden met hun privacy op Facebook. Zes op de tien babyboomers hebben de instellingen wel eens aangepast.

Als het om WhatsApp gaat, ook eigendom van Facebook, heeft tweederde van de Nederlanders de privacy-instellingen nog nooit gewijzigd. En die blauwe vinkjes: slechts 12 procent heeft de leesbewijzen actief uitgeschakeld omdat zij niet willen dat de ander ziet dat het bericht is gelezen.

Over het onderzoek

‘What’s Happening Online’ wordt al 10 jaar achtereen uitgevoerd door Ruigrok NetPanel. In dit kwantitatieve onderzoek wordt de gehele breedte van de Nederlandse samenleving ondervraagd over internet- en sociale mediagebruik, en ervaringen met dit medium. De doelgroep van het onderzoek bestaat uit Nederlanders van 14 jaar en ouder. In totaal hebben 1.050 Nederlanders de online vragenlijst volledig ingevuld. De steekproef vanaf 18 jaar is representatief voor Nederland naar geslacht, leeftijd en opleidingsniveau. De steekproef van 14-17 jaar is representatief naar geslacht en leeftijd. Het onderzoek is online uitgevoerd onder een steekproef uit de NetPanel Adviesraad, het online onderzoekspanel van Ruigrok NetPanel.

Het hele rapport kan je hier inzien.