Op weg naar de slachtbank: op audiëntie bij storytelling-goeroe Robert McKee

Leer van de meester zelf tijdens het Story-in-Business seminar

Robert McKee is een levende legende op het gebied van storytelling. In Hollywood, maar in toenemende mate ook in de zakelijke wereld. Want merken en organisaties zetten steeds vaker storytelling in. Op 26 mei komt McKee, met dank aan IJsbrand van Veelen en Roos van Vugt, naar Nederland voor zijn ‘Story-in-Business seminar’. Dat is een unieke gelegenheid om te leren van de meester zelf, zoals filmregisseur en -producent Sander Veeneman van productiemaatschappij Sanset Pictures vorige maand zelf mocht ervaren in New York…

Dit verslag is geschreven door Sander Veeneman, regisseur en producent bij Sanset Pictures. Dit verhaal verscheen eerder in meerdere delen op het eigen blog van Sanset Pictures.

Deel 1

Ik ga een speelfilm maken. Althans, dat wil ik. Al heel lang. Maar wat wil ik vertellen, waar moet het over gaan? Vijf jaar geleden tijdens een vakantie in Zuid-Italië kreeg ik opeens de geest. Om half twaalf ’s avonds, het was nog bloedheet. Vrouw, kinderen en vrienden sliepen al, krekels en blaffende zwerfhonden hadden nachtdienst. Opeens kreeg ik een idee over een verhaal, gebaseerd op mijn eigen ervaringen als fotograaf. Waar gebeurd dus. Soort van.

Ik opende mijn laptop en een biertje. Op de binnenplaats van een prachtig klooster in het pittoreske Santa Maria di Castellabate begon ik met enige aarzeling te typen. Woord voor woord, zin voor zin. Voor het eerst belandden de contouren van ‘Exposed’ op ‘papier’. Een moeizaam proces, maar tegen het ochtendgloren had ik een paar A4’tjes vol. En volgens mij het begin van een mooi verhaal.

Inmiddels ben ik zo’n twintig versies, een handjevol scenaristen en een scriptcoach verder. En zo meteen heb ik een belangrijke afspraak met een hele goeie producent. Ik ben ongelofelijk benieuwd wat hij van mijn synopsis vindt.

Deel 2

“Er moet natuurlijk nog veel aan het script gebeuren.…. (stilte)….. het verhaal moet wat strakker….. (stilte)….. en de film is nu niet te financieren, want jij hebt als regisseur te weinig ervaring….. (stilte)….. maar het is een prachtig en waardevol project dat ik heel graag ten uitvoer zou willen brengen.”

Stilte. Maar nu aan mijn kant. Wacht even… De Producent wil mijn eerste speelfilm gaan produceren. Snap ik het nou goed? Zes jaar nadat mijn eerste pennenstreken over het prille filmidee op papier zijn beland? Zes jaar van onleesbare aantekeningen achterop bierviltjes, van eindeloos schrijven en vooral herschrijven, van staren in het oneindige in de kansloze hoop dat een briljant idee plots achter een eenzame wolk zou opdoemen?

Maar heeft De Producent het echt wel tegen mij? Ik, die nog geen enkel drama voor tv of bioscoop gedraaid heb? Voor de zekerheid kijk ik nog even achter mij, maar daar is niemand. Opnieuw kijk ik De Producent aan. Hij heeft het echt tegen mij. Slik.

Voor champagne is echter geen tijd. Ik moet snel mijn koffer pakken, want aan de andere kant van de oceaan lonkt mijn volgende afspraak. Eentje die op voorhand al legendarisch genoemd mag worden.

Deel 3

“You lot of stress”, zegt de Chinese masseur ongevraagd als hij met zijn elleboog een knoop in mijn rugspieren probeert weg te werken. Ik mompel een krachteloze ontkenning, maar hij weet wel beter.

Ik ben in New York om mijn filmplan Exposed voor te leggen aan ’s werelds bekendste scenariodocent. Het gehele PIXAR Studio-team, maar ook de schrijvers van Breaking Bad, Game of Thrones and 12 Years a Slave kwamen bij hem langs om feedback over hun scripts te ontvangen. En morgen ben ik aan de beurt om mijn idee op tafel te leggen bij deze Hollywoodlegende.

Waanbeelden doemen al op hoe ik al stotterend en zwetend in mijn steenkolenengels mijn openingszin formuleer. “Well… uh… my movie goes about a man who….” Nog voor ik uitgesproken ben, valt Robert McKee mij in de rede. “What the hell are you saying right now, Sander? Do you have any fucking clue at all?” Het wordt ongetwijfeld zijn eerste commentaar, begeleid met een harde vuistslag op tafel. Waarschijnlijk sommeert hij onmiddellijk de beveiliging om mij uit het luxueuze restaurant te gooien. Daar lig ik dan, op de stoep van 58th Street. In welk scenario ben ik zelf beland? Morgen ga ik er achter komen.

Deel 4

Midden tussen de wolkenkrabbers van Manhattan staat op 58th Street het Italiaanse 3-sterrenrestaurantje Felidia. Deze luxe oase is de prachtige locatie voor mijn historische afspraak met scriptgoeroe Robert McKee. Als Robert een script gaat bespreken, rekent hij gewoonlijk een middenklasse-auto als vergoeding. Ik hoef gelukkig niet naar de autodealer.

Na een hartelijk ontvangst gaan wij aan tafel. Wij bestellen wat voorgerechtjes, waarna Robert een eerste teug wijn naar binnen slokt. Bedachtzaam zet hij zijn glas San Gimignano terug op tafel en kijkt mij vervolgens indringend aan. Dan voel ik de vraag der vragen aankomen. De vraag waar ik eigenlijk al jaren mee worstel. En ja hoor… “So Sander, tell me… What’s your story about?” Er is nu geen ontkomen meer aan.

Ik veeg mijn zweethanden af aan mijn broek, schraapt mijn keel en begin het hele verhaal te vertellen. Met veel woeste armgebaren en gevoel voor dramatiek worstel ik mij door mijn script heen. Na tien loodzware minuten ben ik klaar. Maar Robert is mij nog steeds niet in de rede gevallen of ook niet boos weggelopen. So far, so good. Misschien is dit wel het beste script dat hij in jaren onder ogen heeft gekregen. Een trotse glimlach weet ik niet te onderdrukken.

Als Robert na een angstaanjagend lange stilte eindelijk het woord wil nemen, komt net een luidruchtige ober Roberts eerste voorgerecht op tafel zetten. Met die grote fronzende wenkbrauwen staart Robert boos naar zijn bord. Mijn smekende blik om een antwoord bemerkt hij niet. Mijn hartslag heeft zich inmiddels verdrievoudigd, maar voor Robert besta ik niet meer. Dan pakt hij tergend langzaam zijn vork op, richt zijn gezicht op, kijkt mij recht in de ogen en zegt: “I’ll have my Tutto Crudo first…“

Deel 5

Langzaam prikt Robert McKee zijn vork in het laatste stukje zalm van zijn Tutto Crudo. Mijn overheerlijke ravioli is allang weggewerkt. Tien hemeltergende minuten zijn inmiddels voorbijgegaan zonder een antwoord op de vraag wat ’s werelds beroemdste scenariodocent van mijn filmscript vindt. Maar dan veegt Robert met een servet over zijn mond en schraapt zijn keel. Hier heb ik maanden naar toe gewerkt. Dit is het moment van de waarheid. “Well Sander, I have to tell you… the beginning is promising…”

Wacht even… hoor ik dat echt goed? Maar dat is dus fantastisch nieuws! Hij is meteen al tevreden! Heb ik dan samen met scriptcoach Maarten Almekinders een briljant script geschreven? Moet ik mijn terugvlucht naar Amsterdam niet meteen een maand uitstellen omdat Dreamworks is getipt door Robert om alvast een bod te doen op mijn script? Maar hoeveel moet ik daarvoor vragen? En moet ik al een hotel gaan boeken voor de Oscaruitreiking over 2 jaar?

Ik voel mij in een staat van totale opwinding, maar Robert is nog niet klaar. Ik zie hem peizend zijn volgende zin voorbereiden. Robert nipt opnieuw van de Toscaanse wijn en vervolgt: “… and it’s an interesting story.”

Gaat hij mij nu ook nog vertellen dat dit script zelfs meer potentie heeft dan zijn favoriete film Casablanca? Eigenlijk wil ik het gesprek acuut beëindigen en eerst een ticket naar Los Angeles boeken, maar Robert’s blik verraadt dat ik beter nog even kan blijven zitten.

Deel 6 (slot)

Robert McKee, één van de belangrijkste scriptgoeroes in de wereld, kijkt hoe de ober tergend langzaam de laatste druppels witte wijn uit de fles in zijn glas schudt. De fles wijn is op en Roberts geduld plotseling ook. Hij schuift zijn stoel iets naar voren en komt ter zake.

“Most writers just write a whole script, which is often only act one. You wrote at least act one ánd act three. That’s not bad.” Een kleine glimlach vormt zich rondom mijn mond. Zo slecht is het dus allemaal ook weer niet. Maar die zelfingenomen glimlach verdwijnt als sneeuw voor de zon als Robert zijn betoog vervolgt.“So where is the second act? Where’s the development of your protagonist? What decisions he makes when he faces strong forces against him and, above all, how he really changes?”

Stilte. Robert kijkt mij boos aan. Ik weet niet hoe de schrijvers van Breaking Bad en Game of Thrones dit überhaupt overleefd hebben. Het zweet gutst opnieuw langs mijn slaap naar beneden. Die hotelboeking voor de Oscaruitreiking hoef ik voorlopig dus nog niet te maken. Robert schraapt nog één keer zijn keel en vat zijn visie bondig samen: “Use the past to make the present clear, let your story ask more questions, make the forces of antogonism stronger, let the consequences for the protagonist be bigger and put more surprise in your ending.”

Robert is meteen klaar, betaalt de rekening en staat abrupt op. Buiten richt hij nog één keer het woord tot mij. “But you know what, Sander? Your story has bones!” Hij geeft een bemoedigende klap op mijn schouder en lost op in de mensenmassa.

Daar sta ik dan, midden in New York. Ik besef dat ik nog een lange weg te gaan heb. Maar ook dat ik een prachtig avontuur ben ingestapt dat nog lang niet ten einde is. Sterker nog, het moet nog gaan beginnen. Schrijven is herschrijven. Nu snap ik het.

Stories in business

Storytelling is niet alleen belangrijk voor scenaristen. Ook organisaties en merken maken in toenemende mate gebruik van ‘stories‘ om hun verhaal te doen (pun intended).

Daarom lanceerde de wereldberoemde Hollywood-scenariogoeroe Robert McKee in 2013 zijn ‘Story-in-Business seminar‘ om bedrijven als Microsoft, Nike, Hewlett-Packard, Time Warner en Siemens van advies te voorzien. In het seminar geeft McKee handvatten om verhalen in te zetten in strategie, merkmanagement en zakelijke communicatie.

Op 26 mei a.s. geeft Robert McKee eenmalig dat ‘Story-in-Business seminar’ in het DeLaMar Theater in Amsterdam. En dankzij Live on Demand krijg je een gratis upgrade van een ‘bronzen’ naar een ‘zilveren’ ticket met de code “Liveondemand“! Lees er meer over of schrijf je direct in op de website van Live on Demand!