Politiek laat ondernemers stikken

Het opgewarmde lijk kan best nog wel een halve marathon lopen is kennelijk het idee

Waar ondernemers uit algemeen belang de deuren moesten sluiten, worden ze nu gestraft. De politiek komt unaniem met lastenverzwaringen. Dat is een schrijnend gebrek aan empathie, saamhorigheid. Het is een gebrek aan menselijkheid.

Deze week viel Het Financieele Dagblad op de mat. Ja, ik heb ook nog steeds een papieren versie. De voorpagina opende met een niets verhullende kop: ‘Schrikbarende lastenverzwaring voor het bedrijfsleven op komst”. Nu is Het FD een krant die zeker wordt gelezen door ondernemers, dus moet je wat rekening houden met het inkleuren van de werkelijkheid. Ik keek daarom ook nog even waar de Volkskrant mee opende en ik zag: ‘Dodelijk paardenvirus ontregelt paardensport’. Ook nog maar even kijken in NRC – ja, ik lees wat af – dat opende met het nieuws over horecazaken in Klazienaveen die uit protest opengingen en de economieredactie wil graag iets duiden over de buitenlandpolitiek van Biden.

Spagaat

Het nieuws in de kranten tekent de spagaat waar we in zijn beland. Samengevat: de schade die we oplopen als gevolg van de coronacrisis wentelen we af op de ondernemers, dan kunnen we weer verder met ‘iets met paarden’ en Amerika.

Ik kijk niet naar verkiezingsdebatten dus hou me ten goede als ik onvolledig ben geïnformeerd. De geüniformeerde debatpoppenkast, waarin volksvertegenwoordigers verkleed in hun zondagse pak proberen kiezers te lokken voelt voor mij zo misplaatst. Zo losgezongen van een verdrietige, dagelijkse werkelijkheid. Waarin een samenleving op slot ging en nu wordt gesoebat over het afwentelen van de kosten.

Als een ordinaire dief

Ik word er verdrietig van: het schrijnende gebrek aan leiderschap, niet naar jezelf kijken, niet snijden in eigen vlees. Nee, gewoon als een ordinaire dief bij een ander de kassa leegtrekken – dat is het idee. Het afgelopen jaar vroegen meer dan 100.000 ondernemingen NOW aan. Stuk voor stuk bedrijven die of schade opliepen of verwachtten schade op te lopen. Talloze bedrijven zitten inmiddels aan een infuus, en hoe de toekomst er voor deze ondernemers uitziet is uiterst onzeker.

Nederland werd dankzij die belastinginkomsten koploper lage staatsschuld in Europa

Het valt mij op dat er een soort beeld wordt gecreëerd van een overheid die als een zelfstandige zakelijke entiteit naar goeddunken wel of geen steun verleent. Hoe oneerlijk. Ondernemers vulden de afgelopen decennia de pot van de overheid met belastinggeld. Er kwam zoveel geld binnen dat er binnen de gemaakte afspraken geen ideeën meer bleken te bestaan om te investeren in de samenleving, dus werd er maar in arren moede maar afgelost op de staatsschuld. Tientallen miljarden euro’s, jaar in jaar uit. Nederland werd dankzij die belastinginkomsten koploper lage staatsschuld in Europa. Een mooie buffer voor als het misgaat, zou je denken.

Toen kwam de coronacrisis.

Onze overheid besloot dat hele sectoren niet meer konden functioneren omdat ze de veiligheid van anderen in gevaar brachten. De retail, evenementen, cultuur, horeca, reizen en contactberoepen werden de Kop van Jut. Medewerkers konden rekenen op hulp, via de NOW-regeling (zeg maar WW via de werkgever) moesten ondernemers het zelf uitzoeken.

Ben je kapper, dan hebben je medewerkers een inkomen maar voor jou is er niets

Ben je kapper dan hebben je medewerkers een inkomen maar voor jou is er eigenlijk niets. Wat voor de kapper geldt, geldt voor alle ondernemers. Interen op eigen vermogen moet je uit belang van anderen. Laat je niets wijsmaken, uitzonderingen daargelaten zijn alle ludieke acties van coffee-to-go tot bestellingen afhalen via een luikje geen oplossing. Het is ademhalen door een rietje, al een jaar lang. Probeer dit zelf maar eens. Zeg een uurtje en kijk of het je bevalt. Maar goed, het algemene belang weegt zwaar. Je moet wat voor elkaar over hebben, nietwaar?

Met de verkiezingen in zicht maken partijen hun ideeën kenbaar. We hebben wat op te lossen immers. Experts lijken het aardig eens te zijn over de oplossing.

“Wie betaalt de rekening van de coronacrisis? De lijsttrekkers waren zondag in het tv-debat eensgezind: de best verdienenden en rijksten. Opmerkelijk, want in de verkiezingsprogramma’s gaat het helemaal niet over het betalen van ‘de coronarekening’. De meeste economen zijn het wel eens dat een hogere staatsschuld door eenmalige corona-uitgaven niet zo’n probleem is. Als de economie weer groeit, zakt die schuld in verhouding tot het bbp weer.”

Coronaparasitisme

Nee, er is iets anders aan de hand. Met de ellende van de coronacrisis in de hand zien politieke partijen hun kans schoon om de eigen politieke agenda vorm te geven. Lang gekoesterde idealen komen dankzij de ellende van crisis binnen handbereik. Een soort van coronaparasitisme. Alle partijen – geen enkele partij uitgezonderd – willen de kosten van de pandemie financieren met lastenverzwaringen voor ondernemers. Winsten en vermogen van bedrijven moeten zwaarder worden belast. De PvdA spant de kroon en wil er meer dan 40 miljard euro extra uitgraaien. SGP en VVD het minst, maar beide toch nog zo’n 3,5 miljard euro extra.

Ik lees het met verbijstering en ik probeer het te begrijpen: je legt sectoren in het bedrijfsleven plat vanwege het algemeen belang, zodat anderen niet ziek worden en de zorg door kan draaien. Je laat de getroffen ondernemers hun pensioen opeten. Je laat hen de overwaarde van hun huis opeten, je laat ze schulden maken bij vrienden, familie de buren en zadelt ze op met een belastingschuld. Schuld aan de fiscus. Allemaal omdat je als ondernemer meedenkt en meewerkt voor het algemeen belang. Je moet op je handen zitten, je mag niet boos worden we moeten het immers samen doen. Met zijn allen.

Schuldsanering en bijstand

De werkelijkheid is pijnlijk. Heel pijnlijk. Defacto zijn alle bedrijven die op slot moesten voor dat algemene belang minder waard geworden want vermogen wordt opgegeten en maakt plaats voor schuld. Grote ondernemers maakten schuld bij banke, kleine ondernemers maken overal schuld bij familie, bij de huurbaas om maar rond te kunnen komen. En als je het niet redt wacht de schuldsanering en de bijstand. Er is geen enkele regeling voor ondernemers. Ondernemers die met zijn allen gehoor gaven aan de oproep van de overheid om de zaak te sluiten. Wetende wat je te wachten staat als je het niet redt.

Nu er licht gloort en we mogen stemmen komt geen enkele politieke partij met een belastingverlaging voor de getroffen sectoren zodat ondernemers weer op adem kunnen komen en er weer een nacht geslapen kan worden. Coronaschulden kunnen worden afgelost en buffers opnieuw worden aangevuld en werknemers weer aan een toekomst kunnen bouwen.

Nee, de politiek komt unaniem met lastenverzwaringen. Het opgewarmde lijk kan best nog wel een halve marathon lopen is kennelijk het idee.

Niet alleen bedrijven werden minder waard. Door de veranderde vermogenspositie staan banken ook niet te trappelen om wat extra krediet verlenen. Niemand staat nog in de rij om te lenen. Nou ja, hogere risico’s betekent een hogere rente en hogere privé gedekte borgstellingen. Lastenverzwaringen betekent minder ruimte om te financieren om er weer bovenop te komen. In simpel Nederlands: je wordt door de politici verder het drijfzand ingejaagd en niemand steekt een poot uit. Als dank, omdat we het immers samen doen.

Bij het Rijk levert niemand in

Je kunt stikken voor het algemene belang, dat is de teneur. De overheid maakt zelf geen aanstalten om bij te dragen. Bij het Rijk levert niemand in. Het Rijk gedraagt zich als de overhead van een onderneming die bij tegenwind het productiepersoneel sommeert om als eerste wat in te leveren.

Geen boterham minder

Geen minister of overheidsbestuurder die er een boterham minder door eet. In het begin van de crisis zagen we direct de extra bonussen voorbijkomen voor de medewerkers op de ministeries omdat er zo hard gewerkt werd. Bonussen die opliepen tot een heel maandsalaris. Het was een teken aan de wand.

“Zorgminister Hugo de Jonge schrijft in een Kamerbrief wel dat voor het geven van incidentele beloningen, bonussen dus, afspraken zijn die voor het hele rijk gelden. Die regels gelden ook voor de coronabonussen van het VWS-personeel. Dat betekent dat de bonussen kunnen oplopen tot maximaal een maandsalaris, bevestigt een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Dat ministerie is weer verantwoordelijk voor de beloningsregels van het rijk”

Daar sta je dan met al je inzet voor het algemeen belang. Je probeert alle ballen nog wat in de lucht te houden maar eigenlijk sta je liever te janken. Het is niet alleen geld, het zijn niet alleen de lastenverzwaringen. Het is het gebrek aan empathie. Het is een gebrek aan saamhorigheid. Een gebrek aan samen. Het is een gebrek aan menselijkheid.