Presenteren zonder een spatje pathos: de handicap van Mark Zuckerberg

Dat Mark Zuckerberg een nerd is, weten we natuurlijk al langer. Op het internet wemelt het van de voorbeelden waarin Mark nét het verkeerde zegt op het verkeerde moment. Google even op ‘Zuckerberg + akward’ en je kunt uren vooruit. Mijn persoonlijke favoriet is de manier waarop hij Facebook-coo Sheryl Sandberg bij zijn personeel introduceerde. Hij sprak daarbij de woorden: “When I met Sheryl, the first thing I said was that she had really good skin…..and she does“, terwijl hij wees naar Sheryl, die geen krimp gaf.

Hoe slecht Mark afgestemd is, wordt pas echt duidelijk als hij een presentatie houdt. Zuckerberg doet al jaren zijn best om een soort Steve Jobs te worden, maar hij wordt niet meer dan een kopie in de meest letterlijke zin van het woord.

Mechanisch presenteren

Kijk maar eens naar zijn presentatie op de Facebook Developer Conference 2015. We zien hoe hij de teksten min of meer van de autocue opleest, maar hij zijn uiterste best doet om het eruit te laten zien alsof hij spontaan spreekt. Hij is niet bezig met zijn publiek, maar met zichzelf en met zijn verhaal. Zuckerberg doet iemand na die goed kan presenteren en dat ziet er een beetje … eh, vreemd uit. Mechanisch bijna.

Zolang het bij informeren blijft, gaat dat redelijk goed, al klinkt zijn verhaal vlak en is er geen echte sprake van contact. Het publiek luistert braaf en reageert niet, op de verplichte klappauzes na. Spontane publieksreacties, zoals “oh’s”, “ah’s” en gegrinnik, komen al helemaal niet voor. Het geeft een rare, bijna steriele dynamiek aan deze keynote.

Wil je weten of een spreker contact heeft dan hoef je alleen maar naar het publiek te kijken. Of let de volgende keer maar eens op jezelf als je in de zaal zit: als je ogen en gedachten gaan dwalen, heeft de spreker weinig contact. Als je spontaan gaat knikken en de neiging krijgt te hummen, heeft de spreker juist uitstekend contact.

Emotioneren

Tijdens de afsluiting gaat het pas echt mis. Dat is geen wonder, aangezien de afsluiting de functie heeft van emotioneren. Het is de bedoeling dat het publiek in deze belangrijke laatste minuten gevoelsmatig een zetje in de juiste richting krijgt. Het is het moment waarop de spreker zijn boodschap nog één keer op het hart van zijn publiek drukt.

Dat weet het communicatieteam van Facebook als geen ander en dus zegt Mark werktuigelijk reuze aardige, betekenisvolle dingen. Alleen kijkt hij vervolgens niet hoe ze landen bij zijn publiek.

Spoel maar eens door naar 56:31, Zuckerberg zegt ronkende zinnen als: “Its really an honour to serve you and be on this journey together” en duikt vervolgens snel weg met zijn ogen. Een goede spreker zal altijd kijken hoe zijn uitspraak landt bij het publiek: zijn ze geraakt? Pakken ze de urgentie op? Begrijpen ze het? Juist in de stilte na de tekst vindt de overdracht van emotie plaats.

Stilte

Stiltes zijn enorm veelzeggend: de spreker ervaart bewust iets en deelt dat met zijn publiek. Het zijn de momenten waarop wij geraakt worden door dat wat de spreker raakt. Het zijn de momenten dat wij ons betrokken voelen en laten beïnvloeden. Voor iemand als Zuckerberg zijn stiltes echter een bron van stress: hij heeft geen idee wat hij ermee moet doen. Dat komt omdat hij niet weet hoe hij zijn emoties moet delen.

Ik had eens een deelnemer die geen contact maakte als ik tegen hem sprak. Toen ik hem daarop wees zei hij verontwaardigd: “Maar ik hoor alles wat je zegt!” Net als Zuckerberg zag hij communicatie als een transactie van cognities, en soort uitwisseling van data. Maar zo werkt de menselijke communicatie natuurlijk niet.

Geloof

We komen niet in beweging door informatie. Logica alleen zal ons niet veranderen, we willen ook nog iets voelen. Of zoals Annette Simmons, schrijver van het boek The Story Factor, het veel mooier zei:

“People don’t want more information. They are up to their eyeballs in information. They want faith—faith in you, your goals, your success, in the story you tell. It is faith that moves mountains, not facts.”

Als Zuckerberg zijn publiek wil veranderen, zal hij eerst contact moeten maken. Of om het in zijn eigen woorden te zeggen: “Let’s go connect the world!”.