Social media door de ogen van generatie Z

Wij marktonderzoekers beschrijven regelmatig het gedrag van jongeren op social media. Zo weten we vanuit het recente What’s happening Online-onderzoek bijvoorbeeld dat het gebruik van social media onder jongeren nog steeds stijgt. 99 procent van de Nederlandse jongeren (van 18 tot 24 jaar) is inmiddels lid van minimaal één sociaal netwerk en het gebruik van Instagram is onder jongeren in één jaar ongeveer verdrievoudigd. Zeer interessante feiten over het socialmediagedrag van jongeren, maar hoe kijken zij zelf eigenlijk aan tegen social media? Ervaren zij hun eigen gedrag als net zo intensief als resultaten die wij vinden in ons onderzoek?

De 19-jarige Amerikaanse Andrew geeft in dit interessante artikel een goed beeld van hoe jongeren aankijken tegen social media. Hij heeft het artikel geschreven op basis van zijn eigen ervaringen met social media, maar ook op basis van gesprekken met leeftijdsgenoten in zijn omgeving. Geen onderzoek en geen cijfers, puur een kwalitatieve kijk door de ogen van jongeren zelf. Zijn verfrissende blik op het onderwerp levert zonder twijfel interessante weetjes op.

Facebook – ouderwets maar onmisbaar

Volgens Andrew is Facebook al lang niet meer wat het is geweest. Facebook is niet meer cool, het is in de ogen van jongeren zelf hopeloos ouderwets. Als zelfs ouders het gaan gebruiken, weet je eigenlijk al dat het einde verhaal is. Helemaal geen Facebook hebben is echter uit den boze. Sociale druk en een gevoel van ‘iedereen heeft het’ zorgen voor een enorm aantal gebruikers onder deze doelgroep. Iedereen is met elkaar verbonden op Facebook en er wordt ook zeker verwacht dat je op Facebook vindbaar bent voor anderen.

Het gedrag op Facebook is wel veranderd, aldus Andrew. Jongeren zijn niet meer de hele dag ingelogd, ze gebruiken nog maar paar functies. Ten eerste de groepspagina’s, zodat ze alleen berichten zien die voor hen relevant zijn en zich niet door alle advertenties en oninteressante posts in het nieuwsoverzicht heen hoeven te worstelen.

Dan de chatfunctie: vooral voor als telefoonnummers nog niet met elkaar zijn uitgewisseld, wordt de chat veel gebruikt als communicatiemiddel. En tenslotte wordt Facebook nog altijd massaal gebruikt om mensen (en hun foto’s) op te speuren. Er wordt af en toe nog wel wat gepost op Facebook, bijvoorbeeld een aantal foto’s van een evenement, waar dan wat vrienden in worden getagd. Foto’s met alcohol of andere negatieve elementen worden ontweken, jongeren zijn zich bewust van het feit dat deze foto’s ooit onder ogen kunnen komen van hun toekomstige werkgevers.

Instagram – posts van hoge kwaliteit

Het gebruik van Instagram onder jongeren moet niet onderschat worden. In Nederland hebben we in het afgelopen jaar ook een opvallende groei gezien. Was het gebruik van Instagram onder jongeren in 2013 nog 7 procent, in 2014 geeft al 22 procent van de Nederlandse jongeren aan actief gebruik te maken van Instagram (What’s happening online?, 2014). Volgens Andrew is Instagram verreweg het meest gebruikte social medium in zijn leeftijdsgroep. Hij legt wel uit dat qua aantal gebruikers Facebook het wint, maar dat als je kijkt naar actief gebruik, Instagram zonder twijfel aan top staat.

Een foto die op Instagram meer dan 200 likes krijgt, haalt misschien 20 likes op Facebook, terwijl het aantal vrienden op Facebook vaak wel het dubbele is. Andrew geeft hiervoor in zijn artikel een goede verklaring: op Instagram ben je anoniemer. Je hoeft niet bang te zijn dat je reactie of like op iemands wall verschijnt, je ineens wordt getagd in een minder charmante foto, of je moeder over iets begint dat ze via via heeft gelezen.

Je scrollt in de app door de content van enkel de mensen die met jou verbonden zijn en vermijdt hierdoor spam, advertenties en oninteressante content. Bij Instagram is het not done om tientallen berichten per dag te posten, een paar keer per week is wel geaccepteerd. Dit geeft je als gebruiker de kans om bij te blijven en zorgt ervoor dat de foto’s van betere kwaliteit zijn. Je gooit immers niet alle foto’s van een feestje op Instagram, maar kiest alleen de mooiste foto die een goede samenvatting geeft van de hele avond.

Andere generaties hebben bovendien hun intrede op Instagram nog niet gemaakt, wat het ook meteen een hippe en coole status geeft. Dit, samen met het feit dat Instagram veel minder commercieel is en meer gericht is op de content, zorgt ervoor dat er meer interactie plaatsvindt via de app. En meer interactie zorgt uiteraard weer voor meer gebruik.

Twitter – weinig écht actieve gebruikers

Volgens Andrew snappen veel jongeren simpelweg het nut van Twitter niet, vandaar dat veel jongeren Twitter überhaupt niet gebruiken. Volgens hem zijn er binnen de gebruikers drie verschillende groepen te onderscheiden: diegenen die Twitter extreem veel gebruiken (niet onregelmatig om te klagen over bijvoorbeeld school), diegene die Twitter gebruiken als een soort cv en er vanuit gaan dat hun toekomstige werkgever hun tweets te zien krijgt en de groep die eigenlijk inactief is en alleen tweets leest en deze af en toe retweet.

Snapchat – alleen voor intimi

Snapchat is een snel groeiend social medium onder jongeren. En ook dit zien we terug in de Nederlandse cijfers: 22 procent van de jongeren gebruikt deze app actief. Volgens Andrew is Snapchat vooral populair geworden sinds de functie ‘mijn verhaal’ hieraan is toegevoegd. Met deze functie kunnen foto’s worden gepost die voor alle vrienden 24 uur zichtbaar blijven. Foto’s die hierin worden gepost, worden achter elkaar ‘afgespeeld’ waardoor er een soort verhaal ontstaat.

Zo kan een heel feestje bijvoorbeeld worden gedeeld door een verzameling van selfies van het klaarmaken en het los gaan op het feestje tot het brak wakker worden de volgende dag. Jongeren zijn volgens Andrew op deze foto’s echt zichzelf en hun sociale imago speelt eigenlijk alleen bij dit medium geen rol. Het is een intiem netwerk met een beperkt aantal vrienden en tevens het enige sociale netwerk waarbij het acceptabel is dat je deelt dat je je verveelt, dronken of onopgemaakt bent. Het feit dat Snapchat niet gaat om likes verzamelen of een zo mooi mogelijke foto, maakt dit netwerk populair en verslavend voor jongeren.

WhatsApp – liever iMessage en Facebook-message

Wat ik zelf opvallend vind aan het artikel van Andrew is zijn mening over WhatsApp. Ik denk namelijk dat het gebruik van jongeren in Nederland hier wel afwijkt van het gebruik in Amerika. In Nederland gebruikt 86 procent van de jongeren Whatsapp, in Amerika wordt het volgens Andrew alleen door sommige jongeren gebruikt om te praten met buitenlandse vrienden (die WhatsApp wel gebruiken), verder hebben ze het amper op hun telefoon staan.

IMessage en Facebook-message zijn daar de apps die het gebruik van WhatsApp overschaduwen. Ook in Nederland zien we trouwens dat het gebruik van Facebook Messenger onder jongeren populairder is dan onder andere doelgroepen: 60 procent van de jongeren gebruikt het terwijl het gemiddelde voor heel Nederland 36 procent is.

Het artikel laat zien dat cijfers uit een onderzoek op zich een goed beeld geven van de huidige situatie, maar hierbij niet altijd antwoord geven op de waarom-vraag. Het perspectief van Andrew geeft een verhelderend inzicht in de resultaten en geeft ons als lezer toch een interessante kijk in de wereld van de doelgroep.

Over What’s Happening Online

Het ‘What’s Happening Online’-onderzoek wordt jaarlijks op eigen initiatief uitgevoerd door onafhankelijk onderzoeksbureau Ruigrok | NetPanel.

De volledige rapportage van het onderzoek is aan te vragen via de website van Ruigrok | NetPanel.

De doelgroep van dit onderzoek bestaat uit Nederlanders die gebruik maken van internet. Van 27 september 2014 tot en met 1 oktober 2014 hebben 1.660 Nederlanders vanaf 18 jaar de online vragenlijst ingevuld. De steekproef is representatief voor de Nederlandse bevolking naar geslacht, leeftijd en opleiding. De steekproefmarge bedraagt in het slechtste geval 2,4 procent.