Verbod op geoblocking: goed voor webwinkels?

De EU wil een einde maken aan online geoblocking. Vanaf eind 2018 is het voor webwinkels in EU-landen verboden om onderscheid te maken tussen klanten met verschillende nationaliteiten. Hiermee wil Europa discriminatie op grond van geografische locatie verbieden. Wat vinden internationaal georiënteerde webwinkels van die verordening uit Brussel?

Dit artikel is geschreven door Jaap van Sandijk en verschijnt in Twinkle 01 2018.

Eén uniforme single digital market die de consument volledige transparantie biedt, dat is het doel van de nieuwe EU-regelgeving. Samantha van de Stouwe, juridisch adviseur van ICTRecht, geeft aan wat voor webwinkels de belangrijkste gevolgen zijn van de EU-verordening. “Het is de handelaar straks niet meer toegestaan om toegang tot zijn website te blokkeren of de bezoeker zonder zijn toestemming door te leiden naar de versie van het land van de klant. Handelaren mogen met de betaalmiddelen die zij aanbieden ook geen onderscheid maken op het gebied van betalingsvoorwaarden. De Visa-kaart wel accepteren voor Nederlandse klanten, maar niet voor Franse, mag dus niet.”

Een webwinkel is echter niet verplicht om mee te werken aan levering van fysieke goederen aan buitenlandse klanten, aldus Van de Stouwe. Maar: “Wil een buitenlandse klant in een Nederlandse webshop bestellen, dan moet hij de goederen wel tegen dezelfde voorwaarden kunnen kopen. Als bijvoorbeeld afhalen, zelf vervoer regelen of een Nederlands bezorgadres selecteren tot de mogelijkheden behoort voor Nederlandse klanten, dan moet de buitenlandse klant deze opties ook krijgen.”

“Het zou veel beter zijn als alle landen dezelfde btw-tarieven hanteren”, Bart Bouter, Knivesandtools.nl

Merken zijn de baas

Internationaal opererende webwinkels vinden de aanpak van geoblocking niet de meest voor de hand liggende maatregel voor het creëren van een uniforme digitale markt. Een homogene btw en een minder grote machtspositie van merken zou volgens hen meer zoden aan de dijk zetten. “Het zou veel beter zijn als alle landen dezelfde btw-tarieven hanteren”, oppert Bart Bouter, directeur van Knivesandtools.nl. “Dan is het écht mogelijk om tegen dezelfde verkoopprijzen in alle landen bij de consument thuis te leveren.” Maar dat zit er voorlopig niet in. “Het is weliswaar positief dat er vanaf 2021 één Europees btw-loket komt voor webwinkels, maar één btw-tarief zou de markt nog veel opener maken.” Overigens denkt Bouter dat de EU-verordening voor zijn webwinkel in keukenmessen, zakmessen, zaklampen en verrekijkers in de praktijk weinig gevolgen zal hebben. “Wij doen al wat de EU wil. We leveren in alle Europese landen en hebben in zes landen, waaronder Duitsland, Frankrijk en Engeland een lokale webshop met prijzen en betaalmethoden die aan de lokale markt zijn aangepast en waar iedere klant kan bestellen. Dat is ook waar de consument op zit te wachten.”

“Ze moeten zich richten op de merken en niet op de retailers. De merken zijn de baas”, Harmen van der Meulen, FuturumShop.

Harmen van der Meulen van online sportwinkel FuturumShop – die ook veel verkoopt in België – vraagt zich af of Europa überhaupt klaar is voor de uniforme digitale markt. “Er wordt in Europa nog heel nationalistisch gedacht. Met name importeurs en fabrikanten denken in hokjes en regio’s. Zíj bepalen welke merken in welke landen verkocht moeten worden.” Volgens Van der Meulen klopt de EU dan ook aan bij de verkeerde partij. “Als ze op dit gebied echt iets willen bereiken, moeten ze zich richten op de merken en niet op de retailers. De merken zijn de baas.”

Interpretatie verschilt

Mirela Belkoski, e-commercemanager bij CoolCat, plaatst ook de nodige vraagtekens bij de Brusselse beleidsvoornemens. Ze begrijpt dat de Europese binnengrenzen open moeten, maar de manier waarop de EU dat aanpakt vindt ze vreemd. “Als je crossborder shopping wilt stimuleren, trek dan álle regels gelijk, met name op het gebied van btw. Maar kijk ook naar zaken als privacy. In Duitsland bijvoorbeeld zijn ze op dat gebied veel strenger dan in andere landen. Zelfs binnen de nieuw in te voeren privacywetgeving zie je dat interpretatie per land verschilt. Een ander punt van aandacht zijn de regels rondom afprijzen en sale in bijvoorbeeld België en Frankrijk. Afprijzen buiten de officiële solden-periode kan nu leiden tot hoge boetes. Zijn die regels nog wel houdbaar als je in elk land online dezelfde prijzen moet voeren?”

“Als je crossborder shopping wilt stimuleren, trek dan álle regels gelijk”, Mirela Belkoski, CoolCat.

Natuurlijk: the proof of the pudding is in the eating. Hoe zal de verordening in de praktijk gaan uitpakken? “Het non-discriminatiebeginsel bestaat al langer en is opgenomen in artikel 20 lid 2 van de Richtlijn inzake elektronische handel”, vertelt Van de Stouwe van ICTRecht. “Handhaving van dit verbod is echter erg moeilijk. Met deze nieuwe verordening wordt getracht de rechtsonzekerheid weg te nemen en verwacht men beter te kunnen handhaven.”

Hiervoor zijn de lidstaten zelf verantwoordelijk. Zij moeten één of meer instanties aanwijzen die verantwoordelijk zijn voor de handhaving van de EU-verordening. De lidstaten stellen ook zélf de sancties vast bij overtreding. Zal Nederland, indachtig het poldermodel, hier wellicht halfzachte afspraken over maken? “Het is nog even afwachten wat de Nederlandse wetgever gaat doen en of er strikt opgetreden gaat worden”, zegt Van de Stouwe. “De tendens is wel dat in Nederland de laatste tijd strenger gehandhaafd wordt op het gebied van consumentenbescherming. Die lijn zou dus met deze verordening doorgetrokken kunnen worden.”