Wat als alle marketeers morgen omvallen?

Reclame is vaak lelijk

Soms vind ik echt dat mijn soortgenoten de wereld lelijker maken. Ik heb hier zelf ook aan bijgedragen. Misschien doe ik dat nog steeds wel nu. Marketeers lanceren schreeuwerige outdoor uitingen, reclames voor gokken en fastfood, zorgen voor lichtvervuiling van neonletters op gebouwen of oppervlakkige deuntjes op radio. Worden we daar met z’n allen op de langere termijn beter van? Waarschijnlijk niet. Wél dikker, ongezonder en angstiger.

Marketing voegt óók veel toe

Er waren ook reacties van mensen die zeiden dat marketing veel goeds kan doen voor organisaties die mooie of goede producten of diensten hebben. Want ik hoef jou niet te vertellen dat een goed product zichzelf niet verkoopt. Daar is marketing en of PR voor nodig.

Als mensen niet weten dat dat coole alternatief voor wegwerpbekers bestaat, kunnen ze deze ook niet aanschaffen. Als mensen niet weten dat er coaches bestaan die je uit de schulden helpen, worden die coaches nooit gebeld. Marketing voor goede producten is dus noodzakelijk, zoveel is óók duidelijk.

Maar.. jij bent toch zelf ook een marketeer?

Jep… En misschien nog wel eentje van de ergste soort. Ik ben geschoold om mensen te kunnen beïnvloeden. Zodat ze iets doen wat ze eigenlijk misschien niet willen. Tenminste, dat is een manier om het negatief te framen. Anderen noemen het positief beïnvloeden, met gedragsbeïnvloeding helpen we om de wereld mooier te maken. We kunnen mensen aanzetten om het juiste te doen, bijvoorbeeld afval scheiden. Of lokaal te kopen. Dat is de andere kant van de medaille.

Worstelen met je waarden

Je hoort het: De worsteling. Want de beïnvloedingstechnieken die ik mensen leer, kunnen ze vervolgens inzetten voor hun eigen doelen. Dat is natuurlijk hun eigen verantwoordelijkheid: om ze op de juiste manier te gebruiken, voor de juiste doeleinden.

Maar… als mijn klanten de technieken inzetten om rommel te verkopen uit China? Of om vliegtickets te verkopen naar Bali? En door de geleerde technieken gaat dat opeens veel beter. Ben ik dan medeplichtig? Ben ik dan mede verantwoordelijk voor een stukje aarde-vernietiging?

De koper is hoofd-verantwoordelijk

Laatst sprak ik met een mede-marketeer over dit onderwerp. Hij vond het niet zijn verantwoordelijkheid als bedrijven marketing inzetten voor ‘slechte’ dingen. Dat was hun keuze, hun verantwoordelijkheid. Heerlijk als je zo kunt denken. Dat je geen enkele verantwoordelijkheid voelt voor wat mensen met hun nieuwe kennis doen.

Ik vind dit zelf te kort door de bocht.

Want dan zegt een marketeer van een snoepfabrikant ook: “Je hóeft het niet te eten”. Ondertussen draagt deze industrie bij aan slechte tanden, diabetes en verstoorde hormoonbalansen. Onder anderen.

De koper is naar mijn mening altijd hoofd-verantwoordelijk voor zijn of haar keuzes. Met een honkbalknuppel kun je sporten, maar je kunt er ook iemand bewusteloos mee slaan. Van snoep eten word je misschien vrolijk, maar het is ook ongezond voor je lijf. Daar is de tweestrijd weer. Als marketeer in zo’n organisatie ben je op z’n minst mede-verantwoordelijk. Voor de mooie dingen, maar ook voor de lelijke. En de vraag is: wil je dat?

Voorbeeld Marketeers

Er zíjn marketeers die alleen maar werken voor klanten die ‘goed’ doen. Dat vind ik een interessante gedachte. Alleen nog maar werken voor groene merken, of voor het sociale domein. Of voor bedrijven die écht het verschil willen maken en de wereld voorop stellen.

Dit zijn vaak mensen die al langere tijd ‘voorop’ lopen op hun gebied. Zij hebben een hele heldere kijk op wat ze willen bijdragen. Hun waarden. Hun blik op de wereld en hoe die zou moeten veranderen. Ze werken niet voor winst, maar voor een betere wereld.

Daar heb ik bewondering voor, maar tegelijkertijd schuurt het voor mij persoonlijk. Want wanneer draagt een bedrijf bij aan een betere wereld? Waar let je dan als marketeer op bij het maken van zo’n keuze? Wat als je jouw persoonlijke waarden nog niet zo helder hebt als die andere, ‘voorbeeldige’ marketeers?

Een fashionmerk zou misschien afvallen op je lijstje als je kijkt naar de productie. Maar wat nou als dit merk zich hard maakt voor inclusiviteit en al jaren lhbti+-modellen inzet voor hun campagnes? Waardoor veel jongeren zich herkennen, zich veiliger voelen en omarmd worden? Doen ze dan iets goeds voor de wereld of niet?

De oplossing: De grootste waarde telt

Om beter om te kunnen gaan met dit soort vraagstukken, luister ik graag naar de mening van anderen. Op verschillende manieren naar hetzelfde probleem kijken helpt om je eigen mening te vormen. Daarnaast schrijf ik sinds kort op wanneer ik boos word. Waar erger ik me aan? Van welk soort dingen raak ik gefrustreerd? Dat vind ik blijkbaar belangrijk, het omgekeerde van die frustratie is een belangrijke waarde.

Een voorbeeld: Ik vind het echt schrijnend als op een event 95% van de sprekers man is. Dat irriteert me tot op het bot en ik kan daar nog dagen over nadenken. Het tegenovergestelde daarvan is blijkbaar een belangrijke waarde voor mij: Ik vind het belangrijk dat ook vrouwen op een podium staan.

Wanneer je zo naar jezelf luistert, merk je al snel dat je op sommige thema’s meer ‘aan’ gaat dan op andere. Is je emotie bij een bepaald thema sterker? Daar liggen dan belangrijke waarden waar je iets mee zou kunnen in je werk. Of waar je zelfs je baan of opdrachtgevers op zou kunnen aanpassen. En kun je ze niet in je werk kwijt? Dan is vrijwilligerswerk een perfecte oplossing.