‘We doen het samen’ was nog nooit zo onwaar als nu

Een ondernemer die in de problemen komt kan nergens op rekenen

We zijn een ondernemend volkje, op dit moment telt Nederland zo’n twee miljoen bedrijven waarvan grofweg één miljoen bestaat uit zelfstandige ondernemers zonder personeel. Allemaal mensen die in het diepe zijn gesprongen. Het diepe, want als je gaat ondernemen sta je er alleen voor. Niet een beetje alleen, helemaal alleen.

Veel van die ondernemers staan voor de ultieme test: gaan ze het redden? Dat is de vraag. Nu het zo duidelijk is dat we nog een tijdje in onzekerheid zullen blijven over de toekomst, wordt het beeld duidelijk. De overheid doet haar best om bedrijven overeind te houden. Die steun is primair gericht op de kosten van personeel, ondernemers moeten voor zichzelf zorgen. Dat is ook de afspraak, als ondernemer neem je de verantwoordelijkheid voor je toekomst in eigen hand.

Maar juist met die toekomst gaat het nu mis. Die is voor een aantal sectoren onzeker. Hoe lang gaat het duren? Niemand weet het. Onzekerheid betekent dat een bank niet kan financieren, dat kun je overigens geen enkele financier kwalijk nemen. Als je geen projectie voor de toekomst kunt maken is een financiering niet aan de orde. In uitzonderlijke gevallen wellicht wel, maar dan tegen uitzonderlijke risico-opslag. Als je geld leent moet je wel enig idee hebben of en wanneer je de lening terugbetaalt.

Dat licht aan het eind van de tunnel

Hoever kun je zelf gaan? Ik lees dat overal dat ondernemers buffers moeten hebben voor dit soort onzekerheden. Maar wat doe je met die buffer? In je bedrijf steken terwijl je ziet dat er elke maand geld uit wegvloeit? Het kan als er licht aan het eind van de tunnel is te zien. Maar het licht dat je nu ziet branden zijn waarschijnlijk de lampen van een tegenligger. Een extra obstakel.

Die buffer heb je misschien harder nodig voor je eigen voortbestaan

Die buffer heb je misschien harder nodig voor je eigen voortbestaan. Een ondernemer die in de problemen komt kan nergens op rekenen. Nou ja, op de hoon van de vijfde kolonne, de mensen aan de zijlijn die altijd al riepen dat het niet goed zou komen, Die vonden dat die auto toch al te groot was. De stuurlui aan wal die het allemaal wel zagen aankomen. Had je ook maar niet al die winsten elke keer opnieuw in de zaak moeten steken. Had je jezelf privé maar wat meer moeten verrijken – daar maak je in Nederland namelijk ook veel vrienden mee.

De kas van de fiscus spekken

Financieel is er niets voor jou als ondernemer. Met al je goede intenties kun je twintig jaar lang elk jaar opnieuw de kas van de vrienden van fiscus met tonnen spekken maar in the end is er voor een ondernemer niets. Je kunt miljoenen bijdragen aan de staatskas maar dat betekent niets. Er is niets. Nou ja, de bijstand en natuurlijk de schuldsanering, want het stoppen van een zaak gaat vrijwel altijd gepaard met schulden. Die kun je vanuit de bijstand nooit terugbetalen dus rest de schuldsanering, drie jaar lang een streng regime met wat zakgeld.

Dat niet alleen, terwijl jij je buffers aanspreekt om je bedrijf aan de praat te houden, verdampt de goodwill van je onderneming. Voor veel zelfstandigen is de zaak het pensioen. Dat je aan het eind van de rit de zaak verkoopt aan je medewerkers, aan de concurrent of aan je kinderen. Terwijl deze crisis aanhoudt verdampen er miljarden aan goodwill. De buffers worden aangesproken om te redden wat er te redden valt, je teert in op je vermogen.

Meer risico meer rente

Dat heeft vervelende gevolgen, minder vermogen kan betekenen dat de bank in actie moet komen. Want die hebben jou geld geleend omdat daar ook vermogen tegenover stond. Nu die posities veranderen kun je wachten op dat telefoontje. Of je geld wil bijstorten of andere zekerheden kan laten zien. Want anders verandert het risicoprofiel en dat heeft dan weer nare effecten voor de risico-opslag van je financiering. Meer risico is meer rente. Terwijl je overal om je heen hoort dat we het samen doen en dat je toch wel buffers hebt, verdampt het laatste restje goodwill uit je onderneming. Het zou mij niet verbazen als er inmiddels al miljarden aan goodwill door het putje zijn gespoeld.

Het zou mij niet verbazen als er inmiddels al miljarden aan goodwill door het putje zijn gespoeld

Goodwill is dat stukje waarde dat je creëert door jaar op jaar aardige resultaten te boeken. Iemand die de zaak koopt is bereid om wat extra te betalen omdat dat in een jaar of wat verdiend gaat worden. Omdat het bedrijf een toekomst heeft. Oh ja, weer die verduivelde toekomst. Dat is die buffer, dat is het eigen vermogen, die goede naam, de loop in de zaak, dat pand op die toplocatie, die topevenementen die elk jaar bijdragen aan het resultaat. Allemaal elementen die nu verdwijnen als sneeuw voor de zon. Dat is je pensioen, dat is waarde die je de afgelopen tien, vijftien jaar bij elkaar gewerkt hebt.

Strafexpeditie

De groten zullen groter worden, dat is het resultaat van deze strafexpeditie. De brouwerijen zullen hun posities verder kunnen versterken door die horecagelegenheden op te eten die nu nog zelfstandig zijn. Als in een spelletje monopolie kunnen ze van huizen hotels maken.

Brouwerijen zullen hun posities verder kunnen versterken door horecagelegenheden op te eten die nu nog zelfstandig zijn

Grote kapitaalkrachtige leveranciers kunnen voor een habbekrats de uitgemergelde ondernemer de helpende hand reiken. Weg zaak. Vastgoedbonzen kijken vast om zich heen wie er straks niet meer verder kan omdat de huurinkomsten opdrogen. Alles komt te koop en wie geld heeft, is nu en straks koopman. We kijken naar een ongeluk in slow motion.

Ondernemers moeten keuzes maken maar worden gehinderd door emotie en betrokkenheid. Dat je het steeds weer opnieuw probeert. Tegen beter weten in je buffers opbrandt met als enig vooruitzicht de bijstand. Als je zo balanceert is de zoveelste specialist op tv die voor de vuist weg zegt dat we maar beter de zaak weer op slot kunnen doen, goed voor minstens drie extra nachten zonder slaap. Want hoe moet dat dan verder?

Met verbazing zie ik hoe gemakkelijk dit soort grote woorden ons elke dag opnieuw bereiken. Mensen met overheidsbanen die zonder schroom wat schoten voor de boeg geven. We doen het samen was nog nooit zo onwaar geweest als nu. Terwijl de één de winkel op slot moet doen, keert het ministerie van VWS bonussen omdat de medewerkers moeten overwerken.

We doen het samen.