Willen we meer of minder pakketdiensten?

Toen PostNL en Sandd begin dit jaar aankondigden te willen fuseren, werd daarvoor de krimpende postmarkt als directe aanleiding genoemd. Voor de pakketmarkt heeft deze consolidatie weinig gevolgen, aangezien Sandd zich meer richt op de postdivisie. Wordt het niet eens tijd dat er juist minder pakketdiensten door de straten rijden? Welke gevolgen zou consolidatie op de pakketmarkt hebben?

Dit artikel is geschreven door Jelle Kempe en verscheen eerder in Twinkle Magazine.

De postmarkt daalt al jaren. Consumenten versturen minder brieven en de postdiensten zien dat terug in hun resultaten. Vandaar het voorgenomen samengaan van PostNL en Sandd, dat weliswaar werd afgewezen door de ACM, maar door het kabinet alsnog werd goedgekeurd.

“Voor de samenleving als geheel twijfel ik of dit een duurzaam model is”

Aan de andere kant worden er steeds meer pakketten verstuurd en komen er geregeld pakketdiensten bij, met als gevolg dat de Nederlandse straten vol komen te staan met verschillende bestelbusjes. Op dat vlak kan wel wat veranderen, vindt Eric Schoenmakers, CEO van Apple-refurbisher Leapp. “Indien er een consolidatie zou komen op het pakkettendeel, zou ik daar positief tegenover staan, met name vanuit het stuk last mile-logistiek. Nu rijden verschillende partijen de stadscentra in met vervuiling en verstoppingen tot gevolg.” Volgens Schoenmakers is consolidatie echter niet de enige oplossing voor dit logistieke probleem. “Platformisering zou ook een uitweg kunnen zijn, met bijvoorbeeld samenwerkingsverbanden per geografisch gebied.”

Volle straten

Ook Jordi Diekman, supplychain-manager bij e-Luscious – bekend van de webshops Koffievoordeel en Wijnvoordeel – is enerzijds voorstander van minder pakketdiensten. Toch vindt hij het een lastig thema. “Hier sta ik in dubio. Voor de concurrentie is het goed als er meerdere aanbieders zijn, maar ik zie ook uitdagingen als het gaat om stadsdistributie. De drukte op de wegen in binnensteden en woonwijken neemt toe naarmate er meer verschillende pakketdiensten zijn. Daarnaast vertraagt het ook de ontwikkeling van CO2-neutrale distributie. Ik vind wel dat de overheid hier een leidende rol in zou moeten spelen, aangezien ik niet verwacht dat de branche hier een eigen oplossing voor gaat geven.”

“Consolidatie zorgt voor nog grotere organisatie-eenheden, wat de vraag oproept of groter ook leidt tot beter”

De drukte op de wegen is één kant van het consolidatieverhaal. Ook voor transportkosten heeft het gevolgen, waarschuwt Nando van Essen, adviseur en projectmanager omnichannellogistiek van UC Group. “In theorie zou consolidatie moeten en kunnen leiden tot economy of scale, dus een lagere prijs per pakket. In theorie, omdat er dan ook misschien te veel macht bij een paar partijen komt te liggen, waardoor webshops niet profiteren van de efficiencyverbeteringen.”

Van Essen stelt dat een consolidatie in de pakketmarkt mogelijk meer nadelen dan voordelen zal hebben. “Het enorme groeitempo van de markt brengt de huidige pakketvervoerders al regelmatig in problemen. Ze zijn allemaal sterk hun capaciteit aan het uitbreiden. Consolidatie zorgt versneld voor nog grotere organisatie-eenheden, waarbij het de vraag is of groter ook leidt tot beter.”

Prijzenslag

Maar wat zou de consolidatie daadwerkelijk betekenen voor de webwinkelier? Met name op prijsgebied gaat er dan wat veranderen, verwacht Diekman van e-Luscious. “Voor ons is de impact gelijk aan de impact voor de branche. Dat houdt in: minder keuze in pakketdiensten waardoor de bestaande aanbieders de markt meer kunnen domineren waar het gaat om het prijsbeleid. Consolidatie betekent waarschijnlijk ook dat de diversiteit meer en meer verdwijnt in de markt, waarmee verladers die niet in het systeem passen buiten de boot dreigen te vallen of alleen tegen veel hogere tarieven toch hun diensten kunnen verlenen.”

Schoenmakers stelt dat marktwerking in theorie leidt tot de ontwikkeling van betere producten. “Tegelijkertijd merk ik dat innovatie beperkt wordt aangewakkerd en het nu toch vooral een prijzenslag is geworden. Dat zorgt ervoor dat het consumptiegedrag wordt versterkt omdat de meeste retailers de logistieke kosten niet aan hun klanten doorberekenen. Ik betwijfel of dit een duurzaam model is voor de samenleving als geheel.”

“Minder aanbieders kan leiden tot loggere organisaties”

Van Essen vreest dat de klant uiteindelijk de dupe wordt van een consolidatie. Volgens hem leidt een verminderd aantal aanbieders mogelijk tot meer ‘logge’ organisaties. “Het kan leiden tot onvoldoende organisatorische kracht om de forse doorgaande groei op te vangen en mogelijk minder service-innovaties. Pakketvervoerders zijn vanwege aandeelhouders mijns inziens best snel geneigd om productgeoriënteerd te denken en te handelen. Klantgeoriënteerd handelen komt dan mogelijk op de tweede plaats. Ik zie dan ook een risico voor de bezorging bij de consument.”

Consequenties voor bevoorrading van webwinkels ziet Van Essen niet. “Door consolidatie kunnen er minder keuzes komen in services die worden aangeboden, zoals avondlevering, weekendleveringen, afhaalpunten enzovoort. Al met al ben ik er een groot voorstander van dat de pakketdistributiemarkt zich vrij en open blijft ontwikkelen, dat er ook plaats is voor de middelgrote en kleinere partijen, die specifieke nichemarkten pakken en daardoor de webshop en de consument meer services kunnen bieden.”