Zo motiveer je mensen om hun privacy te beschermen

De groeiende macht van de techgiganten zoals Google en de vele datalekken laten ook duidelijk zien hoe belangrijk privacy en databescherming zijn geworden in ons huidige leven. Toch ondernemen maar zelden actie om hun privacy online te beschermen. Hoe kun je dit veranderen?

Dit artikel is geschreven door Sophie Boerman, universitair docent persuasieve communicatie aan de Amsterdam School of Communication Research (ASCoR), Universiteit van Amsterdam. Samen met Joanna Strycharz en Edith Smit ging ze op zoek naar een manier waarop we mensen kunnen motiveren om hun data te beschermen online. Dit artikel verscheen eerder op SWOCC.nl.

Vergroten van kennis werkt niet

Uit onderzoek weten we mensen niet erg bezig zijn met hun online privacy. En op basis van traditionele gedragsveranderingsmodellen kunnen we concluderen dat mensen gedrag niet veranderen zonder motivatie. De vraag is dus: wat motiveert mensen in de context van databescherming? Er zijn al meerdere studies gedaan die deze vraag proberen te beantwoorden. Zo hebben persoonlijke ervaring met privacyschendingen en de mate waarin mensen zich zorgen maken over hun privacy een positieve invloed op online databescherming. Maar onderzoek laat ook heel helder zien dat het vergroten van kennis juist niet werkt. Mensen met meer kennis over cookies, online dataverzameling en datagebruik blijken zich het minst zorgen te maken over privacy en zijn juist minder geneigd om deze data ook te beschermen.

Als kennis niet kan motiveren, waar liggen dan wel de kansen? Op basis van theorie en eerder onderzoek onderzochten wij het effect van drie strategieën:

1. Bewustwording van de ernst van het probleem

Deze strategie focust niet op dat data worden verzameld, gebruikt, en gedeeld online, maar voornamelijk op het creëren van bewustwording over waarom dit een ernstig probleem is. We gaven drie voorbeelden (gevoelige persoonlijke profielen, geen controle over wat bedrijven over jou weten en andere prijs voor jou) die uitlegden waarom het verzamelen, gebruik en delen van je persoonlijke gegevens online een ernstig probleem is.

2. Het trainen van effectief gedrag

Hierbij leren mensen hoe ze hun data kunnen beschermen. Stap voor stap wordt uitgelegd hoe je gepersonaliseerde reclame uit zet (opt-out), meer controle over cookies hebt door alleen noodzakelijke cookies te accepteren en hoe je een tracker blocker zoals Ghostery kan installeren.

3. Het aanspreken en bestrijden van negatieve affectieve reacties

Onderzoek toont aan dat privacy fatigue een belangrijke voorspeller is voor privacybeschermend gedrag. Privacy fatigue wordt omschreven als het gevoel van zinloosheid, waarbij mensen moe zijn van privacy kwesties en zelfs cynisch worden. De derde strategie spreekt deze negatieve gevoelens aan en legt uit welke handelingen om je privacy te beschermen simpel en echt effectief zijn.

Zo onderzochten we het

Om te testen welke strategie of combinatie van strategieën het meest effectief is, deden we een groot experiment met drie meetmomenten. In november 2020 kregen 1.000 deelnemers geen strategie, één strategie, of een combinatie van twee of drie van de drie strategieën te zien (er waren dus 8 mogelijke combinaties). Daarna stelden we ze vragen over onder anderen hun privacybeschermend gedrag. Twee weken later herinnerden we een deel van deze mensen aan de strategie die ze eerder hadden gezien en vroegen we ze nog eens wat ze deden om hun privacy te beschermen. Twee maanden later vroegen we dit nog eens aan een kleine groep.

Training werkt relatief het beste

Onze eerste bevindingen tonen aan dat alle strategieën zorgden voor een kleine toename in privacybeschermend gedrag. Maar belangrijker nog, de sterkste verandering vond plaats wanneer mensen de training hadden gekregen of een combinatie van alle drie de strategieën. Over het algemeen werkt dus het trainen van effectief gedrag het beste, dit vergroot namelijk privacybeschermend gedrag op korte en lange termijn.

Strategieën hadden geen effect op cookies weigeren

Wanneer we specifiek kijken naar de acties die ook in de strategieën worden benoemd, vonden we dat de strategieën geen effect hadden op cookies weigeren: mensen weigeren cookies vaak ook zonder onze informatie. Voor het gebruik van personalisatie opt-out functies is het belangrijk om de ernst van het probleem uit te legen en mensen ook laten zien waar ze de functies kunnen vinden en hoe ze ze kunnen gebruiken. Om mensen te helpen ad-blockers te installeren is niet alleen training, maar ook het aanspreken en bestrijden van negatieve gevoelens belangrijk.

Kortom, hoe motiveren we mensen hun privacy te beschermen? Met name door ze het juiste gedrag te leren!

Meer weten over de strategieën? Deze vind je hier.

Dit onderzoek is mogelijk gemaakt door middel van een beurs van het SIDN fonds.