Internettelevisie wordt volwassen

Televisie en filmcontent was al een tijdje legaal en nog vaker illegaal te vinden op internet maar voor de grootschalige organisatie van film en serieaanbod op het ‘world wide web’ lijken contentsyndicaten en distributiepartners de handen eindelijk ineengeslagen te hebben. SBS Broadcasting annonceerde recent de start van videoportal Veamer, RTL Nederland biedt al een tijdje betaald films en series aan middels haar website RTL Video en de NPO experimenteert naast het inmiddels regulaire Uitzending Gemist met live uitzendingen over P2P netwerken. Ook voetbalzender Eredivisie Live oriënteert zich na een succesvol eerste jaar als televisiekanaal op de mogelijkheden om evenals Eurosport meer beelden te verkopen via internet terwijl regio-televisiezenders hun bestaansrecht inmiddels voor een belangrijk deel ontlenen aan de verspreiding van content via internet.

De timing voor nieuwe internet-initiatieven is juist want naast de televisiemarkt lijkt ook de filmindustrie zich meer en meer te willen manifesteren op internet. Deze nu nog bepalende marktpartijen geven daardoor aan ook de jongere moeilijk grijpbare consument blijvend aan zich te willen binden en te begrijpen dat mediaconsumptiegedrag überhaupt aan grote veranderingen onderhevig is. ‘Real time’ televisiekijken verliest immers aan populariteit, de consument wil zelf graag bepalen wanneer, waar en hoe en in welke kwaliteit men de content afneemt. Internet is voor deze gestaag groeiende groep gebruikers het medialoket bij uitstek.

UPC

We noteren augustus 1999 als UPC dochter Chello Broadband middels videotechnologie van ClearBand het internet wil gebruiken voor de doorgifte van televisie- en filmcontent. Kosten nog moeite werden gespaard om de destijds als zeer revolutionair beschreven videodienst onder de aandacht van de pers te krijgen. Partner ClearBand bood informatieleveranciers en distributeurs een oplossing waarmee full-screen videobeelden met een snelheid van 30 frames per seconden werden aangeboden. De videobeelden, afkomstig van uiteenlopende bronnen, werden in real-time vastgelegd en gecodeerd. Een opvallend initiatief van UPC dat daarmee de markt voor internettelevisie en films probeerde open te breken. Aanbieders, netwerken en consument waren echter nog lang niet klaar voor deze vorm van mediaconsumptie.

YouTube

In de jaren daaropvolgend zijn er ontelbare, veelal niet erg succesvolle pogingen gedaan om internetvideo in deze vorm van de grond te krijgen al zijn er inmiddels wel honderden meestal weinig relevante on-line televisie-initiatieven te vinden. Totdat in 2005 de Amerikanen Chad Hurley, Steve Chen en Jawed Karim YouTube oprichten. Dit unieke platform zou een videorevolutie ontketenen op het internet en het keerpunt zijn voor het traditionele denken van contenteigenaren en distributeurs. Nog geen jaar na de start werden er al meer dan 65.000 filmpjes per dag op de site geplaatst en meer dan 100 miljoen filmpjes per dag bekeken. Dat zoekmachinebedrijf Google in november 2006, nog geen anderhalf jaar na de oprichting, al 1.65 miljard! dollar betaalde voor de site zegt iets over de enorme impact van YouTube die in de jaren daaropvolgend ondanks alle rechtenissues alleen maar groter is geworden. Lang was de kwaliteit van de filmpjes matig maar sinds enige tijd kan een deel van het overigens in tijdsduur beperkte aanbod ook in High Definition kwaliteit bekeken worden. Sinds vorige week werd bekend dat YouTube nu ook complete films en afleveringen van televisieseries wil aanbieden. Dergelijke ambities werden overigens al eerder waargenomen.

Joost

Het is 2007 als de uit Zweden afkomstige initiatiefnemers Janus Friis en Niklas Zennström de als baanbrekend beschreven online televisiedienst Joost annonceren. Friis en zijn zakenpartner Zennström wisten eerder met muzieksite KaZaA de platenindustrie de stuipen op het lijf te jagen en traumatiseerden de totale telecomsector met gratis internettelefoniedienst Skype. Friis en Zennström spaarden kosten nog moeite om hun megadure webtv-project van voldoende content en aandacht te voorzien. Opkloppen heet dat in gewoon Nederlands en ook in de pers liet men zich af en toe verleiden tot euforische epistels over dit opvallende maar in deze vorm weinig zinvolle televisie-initiatief. Het rekte immers de waardeketen op terwijl de belangen voor de eigenaren en de distributie voor internet juist lagen in compacte en controleerbare businessmodellen met bij voorkeur bestaande marktrelaties zoals broadcasters. Het moest in 2008 allemaal gaan beginnen voor Joost dus was men druk bezig afspraken te maken met vrijwel iedereen die wat content in de aanbieding had. Daar zaten overigens niet de minste toko’s tussen want in het illustere rijtje syndicaten wat men aan de zegekar wist te binden bevonden zich CBS, FOX, Turner, Sony, Endemol, Disney en nog hele trits kleinere contentbedrijven.

De vraag was of zulks echt zoden aan de dijk zou zetten want de 10 miljoen gebruikers die men binnen twee, drie jaar wilde hebben moesten een half uurtje per dag consumeren bij Joost. Erg ambitieus want het ging immers voornamelijk om dure content dat al in het tweede of derde kijkmoment was aangekomen en dat op andere -de huiskamer of pc wel bereikende platformen zoals uitzending of programma gemist- vrijwel direct beschikbaar was. Joost richtte zich aanvankelijk op de op zich logische 18 tot 35 jarigen waarbij de nadruk voorspelbaar maar kostbaar zou liggen op sport, nieuws, documentaires, speelfilms, soap en drama. Porno en erotische content was er vooralsnog niet te vinden. Het klonk allemaal wel plausibel maar toch, Joost ééns aangekondigd als een revolutie in online video, heeft een aantal weken terug bevestigd de concurrentie met bestaande mediapartijen en videomastodonten YouTube en Hulu niet aan te kunnen. Het bedrijf zal zich niet meer direct op consumenten richten, maar het gaat videoportalen bouwen voor andere bedrijven en trekt zich terug op de Amerikaanse markt. De Joost-kantoren in Nederland en de UK zijn inmiddels gesloten.

RTL Nederland

Ook RTL Nederland zat vroeg in de markt met haar videoportal. Al in mei 2005 startte het Luxemburgse bedrijf in Nederland met het ontsluiten van een aanvankelijk beperkt assortiment films via internet. Inmiddels heeft men een royaal aanbod aan filmtitels en biedt men tevens een grote hoeveelheid televisieseries aan via zowel www.rtlgemist.nl RTL Gemist –overwegend gratis- als RTL Video betaald. RTL Video is eenvoudig te bekijken en gebruikt betaling via de telefoonrekening als afrekeninstrument. Men kan films live streamen van het portal, in andere gevallen moet men ze downloaden. Een film op deze manier afnemen is anno 2009 een stuk goedkoper dan het huren van een dvd. Bij RTL Video kijk je bijvoorbeeld al complete speelfilms voor 1,30 euro. RTL Nederland biedt in tegenstelling tot SBS Broadcasting en de NPO de content wel in hoge kwaliteit aan.

RTL Nederland gebruikt de online content ook om verticals (interesse gebieden) te definiëren en te ontwikkelen. Een van de voorbeelden daarvan is EtenVandaag.nl dat een groot aanbod op culinair gebied beschikbaar heeft en waar de kookprogramma’s die RTL Nederland uitzend terug te vinden zijn in logische samenhang met recepten, kook- en restauranttips. Ook op het domein wonen heeft RTL Nederland vergelijkbare plannen. Men zal op korte termijn ook een portal introduceren dat de cross-over maakt van televisieformats met wooncontent naar online informatie over wonen in de meest brede zin.

NPO

Uiteraard was de NPO de eerste die op grote schaal gemiste uitzendingen via internet aanbood. Niet allen rekent men dat tot de primaire publieke taak ook ziet de NPO grote mogelijkheden om niet alleen thematisch maar ook op onderwerp content te blijven aanbieden. Binnen de NPO heeft men wel de neuzen digitaal in dezelfde richting gekregen waardoor men gestructureerd een aantal ontwikkelingen kan uitvoeren. Zo zullen er steeds vaker programma’s aangeboden worden die op internet eerder te zien zijn dan op de ‘normale’ zenders. Verder zal men live sportevenementen vaker integraal en over meerdere streams uitzenden daar waar de regulaire sportprogramma’s alleen de hoogtepunten zullen tonen. Daar komen met name de grote evenementen zoals de Olympische Spelen, Tour de France, EK- en WK-voetbal voor in aanmerking. De NPO heeft sowieso al een indrukwekkend trackrecord op het gebied van internettelevisie. Vele honderdduizenden vindbare videobestanden op de servers en duizenden streams die tegelijkertijd worden afgespeeld geven het enorme domein aan dat internet al betekend voor de NPO.

SBS Broadcasting

In navolging van moederbedrijf ProSiebenSat1 neemt nu ook SBS Broadcasting met videoportal Veamer een lang uitgebleven voorschot op de digitale toekomst van televisie. Op de nieuwe video- website biedt SBS straks films en series en later ook sport. De bezoeker kan ervoor kiezen om een titel te huren of te kopen (download to own). Met Veamer.nl wil SBS ook inspelen op de toenemende behoefte van de kijker om zelf te bepalen wanneer hij of zij iets wil bekijken. SBS is een samenwerking aangegaan met Warner Home Entertainment om direct een breed assortiment aan filmtitels te kunnen bieden. SBS pretendeert een aanbod van zeer recente films tot blockbusters die al wat ouder zijn.

Mediacenter

ProSiebenSat1’s platform Maxdome dient als voorbeeld voor het Nederlandse SBS equivalent Veamer. Maxdome levert ook een brede online televisieservice voor de Duitstalige markt welke niet alleen films, series en sportinhoud biedt maar de geïnteresseerde consument ook in staat stelt gemiste uitzendingen uit het regulaire aanbod te bekijken. ProSiebenSat1 levert daarnaast voor 130 euro opvallend genoeg ook een eigen internet mediacenter waarop het totale aanbod zelfs in High Definition kwaliteit aangeboden wordt. Of SBS Broadcasting in de toekomst iets vergelijkbaars gaat doen laat men op dit moment nog in het midden.

Eredivisie Live

Betaalzender Eredivisie Live gaat ruim een jaar na de start nog manifester online. Het volgt daarmee collega Sport1 dat al eerder grootschalig sportcontent via internet verkocht. Het aantal maandabonnementen groeit gestaag maar Eredivisie Live bekijkt no nadrukkelijker de mogelijkheden om de voetballiefhebber direct aan zich te binden via ‘pay per view’. Verkoop per wedstrijd dus. Dat kan veelal via digitale distributie over kabel en IPTV netwerken maar ook internet is een geschikt platform voor een dergelijk aanbod op maat. Met als bijkomend voordeel dat men daardoor vrijwel iedereen in Nederland met een internetaansluiting een voetbalaanbod kan doen. Op zich niet heel erg revolutionair maar wel passend in de huidige marktontwikkeling van internet dat buiten PC’s en laptops op steeds meer apparaten zoals spelconsoles, hybride settopboxen, mobiele apparaten en zelfs direct op televisietoestellen met een internetbrowser aan boord ontsloten kan worden. Voetbal is absoluut premiumcontent en zal een belangrijke rol spelen in de verdere ontwikkeling van internettelevisie. De verwachtingen zijn dan ook hooggespannen.

Eurosport

Wie naar de website van Eurosport gaat kan daar een goed werkende player downloaden die niet alleen toegang geeft tot het sportarchief (VOD) maar ook de mogelijkheid biedt om drie -Eurosport 1 en 2, Eurosport News- sportkanalen streaming te bekijken. Eurosport koop inmiddels specifiek content voor internet in. Zo biedt het vechtsporten zoals K1 exclusief op internet aan en laat Eurosport de kijker tijdens het tennistoernooi de US Open bijvoorbeeld zelf bepalen welke van de gelijktijdig beschikbaar gestelde wedstrijden hij of zij wil volgen.

Grote markt

Internet zal dus de komende jaren een steeds belangrijker rol gaan spelen in de distributie en consumptie van televisiecontent in zijn algemeen. Toenemende integratie van netwerkfunctionaliteit zal er toe leiden dat internet-specifieke eigenschappen zoals navigeren, zoeken en het managen van content overgenomen gaat worden in bestaand (kabel, all-ip) aanbod. Waardoor de aanwezigheid van bestaande marktpartijen op internet feitelijk een must is. Internet maakt het traditionele numeriek (kanalen) denken overbodig omdat men dan persoonlijke voorkeuren -personal program guide- kan gebruiken voor het organiseren van televisieaanbod en de zenderpositie van geen enkel belang meer zal zijn. De ranking van het zenderaanbod zal door de invloed van internet gedragsgericht plaatsvinden en op populariteit en inhoudsvoorkeuren (sport, nieuws enzovoort) bekeken worden.

Overigens is die aanwezigheid op internet ook lucratief te noemen want de waarde van internettelevisie neemt snel toe. Het Amerikaanse onderzoeksbureau iSupply voorspelt een waardegroei van ruim 400 miljoen euro in 2007 tot ruim 5.5 miljard euro in 2011. De te gebruiken internetcapaciteit zal meer dan 7 miljoen terabyte’s blijken te zijn. Niet zomaar wat cijfers maar mede een indicatie dat internettelevisie de adolescentiefase voorbij is en een volwassen breed gedragen medium aan het worden is.

Broadcastmagazine september 2009