Economisch weerbericht (88): Europa 3.0

We zitten in een opgaande lijn. Aan het eind van september 2008, de start van de Grote Recessie, was het Viviane Reding, de toenmalige Eurocommissaris voor Informatiemaatschappij en Media, die Europa het internetvoortouw wilde laten nemen. Europe Goes Web 3.0 zou het volgende betekenen: “naadloos netwerken voor zaken, vrije tijd en op sociaal vlak, overal en altijd, met behulp van snelle, betrouwbare en veilige netwerken.” Na de Lissabon-agenda kijkt iedereen altijd meewarig wanneer Europa weer eens ergens het voortouw in wil nemen, zeker op zo’n uitgelezen moment, namelijk aan het begin van de ernstigste financieel-economische klap sinds WOII. Maar met onze Neelie Kroes als Euro-VP voor de Digitale Agenda zitten we anno 2010 in een sterk opgaande lijn. En dat is niet het enige.

De laatste jaren is in Europa het klimaat voor startups sterk verbeterd. Er is nu een ecosysteem van seriële entrepreneurs, door de wol geverfde durfkapitaalverstrekkers, advocatenkantoren en PR-bevdrijven. Dat ecosysteem floreert met name waar Europa het zwakst verondersteld werd te zijn: op het gebied van internet en ICT. Toegegeven, het is nog een beetje de vraag of dit behalve briljante ideeën ook een lucratieve commerciële realiteit inclusief een hoop extra banen en disruptieve innovatie zal gaan opleveren, maar Europa 3.0 lijkt te kunnen gaan bruisen.

Verspreid over de Oude Wereld ligt een aantal gespecialiseerde clusters, vergelijkbaar met Silicon Valley. Het Britse Cambridge heeft wel wat weg van Santa Clara, de thuisbasis van veel grote chipmakers. Londen lijkt op Sand Hill Road, dat de hoogste concentratie van durfkapitalisten herbergt. En Berlijn doet denken aan South of Market in San Francisco, broeinest van de meer artistieke startups.

Vroeger was Europa’s diversiteit misschien een nadeel, vanwege de clash van culturen en taalverschillen, maar tegenwoordig werkt die diversiteit vooral positief uit. Duitsers zijn goed in business development, Russen zijn uitstekende programmeurs en de Fransen excelleren op het gebied van user interfaces. Dank zij de (digitale) globalisering neemt de invloed van Amerikaanse smaken af en wint de Europese manier van bijvoorbeeld ontwerpen en branding steeds meer terrein.

Sterker, zegt Kristian Segerstrale, medeoprichter van Playfish, als je vanaf dag 1 internationaal bent, dan bouw je je onderneming automatisch zo, dat je in staat bent om een wereldwijde webmarkt te kunnen bedienen. Segerstrale is een Fin en zijn partner Sebastien de Halleux een Belg. Productontwikkeling doet Playfish in Amerika, Engeland, China en Noorwegen. De spellen die het bedrijf bouwt, worden gehost op computers in Amerika.

Een ander voorbeeld is Plastic Logic, maker van een e-reader, die bedoeld is om papier te vervangen. Het bedrijf word gerund vanuit het Btritse Cambridge, de marketing wordt gedaan vanuit Silicon Valley, de meeste software wordt ontwikkeld in India en de productie vindt plaats in Dresden en in China. Dat gaat natuurlijk niet zonder videoconferencing en online tools voor samenwerken. Volgens Richard Archuleta, de Amerikaanse baas van Plastic Logic, zijn Europeanen erg goed in deze multicultimanier van webondernemen.

Een sterk staaltje van het bruisende Europa 3.0 is Seedcamp, een programma om ondernemers te trainen van Saul Klein, partner bij Index Ventures. Dit jaar heeft zijn karavaan achtereenvolgens Barcelona, Berlijn, Kopenhagen, Praag en Zagreb aangedaan. Daarnaast doen Europese conferenties, zoals LeWeb in Parijs en Digital-Life-Design in München in geen enkel opzicht meer onder voor Amerikaanse oploopjes van dat kaliber. Overal VC’s op zoek naar talent, startups in spe die hun businessplannen ontvouwen en grote bedrijven die dit alles met argusogen gadeslaan.

Toen Loïc Le Meur in 2005 begon met LeWeb, waren er maar 250 deelnemers en was het merendeel van de sprekers Amerikaan. In december 2009 trok het evenement tien maal zoveel bezoekers en beklommen veel Europeanen het podium, onder wie Marten Mickos van MySQL, nu onderdeel van Oracle, Marc Simoncini, de oprichter van meetic.com, Europa’s grootste dating-site, en Niklas Zennstrom, medeoprichter van onder andere Skype.

Wat kunnen overheden en de Europese Unie doen om het veelbelovende Europa 3.0 een extra duwtje in de rug te geven? Misschien niet zo heel erg veel. “You cannot build an ecosystem, you have to grow it” zegt Jeff Skinner, Executive Director van het Institute of Innovation and Entrepreneurship aan London Business School. Dat klopt: dit soort ontwikkelingen heeft tijd nodig, daar helpt geen Lissabon-agenda aan. Op dit moment is Europa waar Silicon Valley was aan het begin van de jaren ’90. Hopelijk aan het begin van een vergelijkbare opgaande lijn.

Het hele “Blooming”-verhaal over “Europe’s tech entrepreneurs” vindt u in The Economist.