Scrum is de auto, maar innovatiecultuur zit achter het stuur

Vorige week gaf ik een presentatie in Denemarken aan de directie van een internationaal bedrijf. Ze waren vooral nieuwsgierig naar agile en lean startup. Ik stuurde gaandeweg in de richting van innovation culture, wat eigenlijk niet de vraag was. Maar ik weet: het is wél het antwoord.

Scrum en lean startup laten zich makkelijk uitleggen en met elkaar in verband brengen aan de hand van de onderliggende beginselen en structuren. Het is op zich geen ingewikkeld verhaal. Ik heb een en ander gevat in een heldere presentatie. Met speelfilmanimaties om de pret er een beetje in te houden.

Scrumzombies

Interessanter wordt het als ik uitleg dat wat er uitziet als een perfect lopende scrum helemáál niet hoeft te werken. Ik noem dat ‘scrumzombieïsme’. En ja, dat is een lelijk woord.

Scrumzombies zijn scrummers die weliswaar post-its plakken alsof ze ze aandelen 3M hebben, maar tóch scrum niet echt benutten. Die op papier alles doen wat er staat, maar in praktijk niet de voortgang boeken die we zoeken. Het lóópt niet. Bedenk dan: het belangrijkste in scrum zie je helemaal niet. Dat is innovation culture en is, zoals het stukgespeelde Spotify-filmpje zegt, “invisible like the air we breathe“.

Scrum en lean startup kunnen bijdragen om je innovation culture om te buigen, maar zijn zeker geen panacees. Nee, het ombuigen van de cultuur moet een punt van aandacht zijn op zichzelf. Alle betrokkenen moeten begrijpen dat we willen veranderen en dat scrum in eerste instantie alleen maar een middel is om dat voor elkaar te krijgen.

Vergelijk scrum met een auto. Alleen weten hoe je stuurt en schakelt, is niet genoeg. Ook dan moet nog steeds je met zijn allen in de auto eerst sámen ergens naartoe willen. Elkaar de ruimte gunnen. Zorgen dat de energie erin blijft. Elkaar wijzen op bezienswaardigheden en natuurlijk heel hard ‘we gaan nog niet naar huis!’ zingen. Alleen dan wordt het een ontdekkingsreis.

De organisatie waar de innovation culture wél al lang en breed op orde is, maar waar geen scrum of lean startup gebruikt worden, moet denk ik nog gevonden worden. Een goede scrummaster of agile coach is daarom dus automatisch iemand die primair de verandering náár innovation culture nastreeft.

Agile coaching is verandermanagement

Dat vraagt om veel meer dan de scrumprocedures uitleggen. Het vraagt een continue communicatie op metaniveau. Dus in plaats van een technisch correct “Je moet ál je post-its bespreken” gaat het over “Ik zie dat je terughoudend bent in de daily stand-up. Waarom is dat? Kan ik je helpen?”

Dat vraagt van agile coaches dus heel andere skills dan je op het eerste gezicht zou verwachten. Dat gaat over waardevrije communicatie. Veiligheid creëren. Over persoonlijke drijfveren praten. Leren een gezamenlijk doel te omarmen. Sluimerende hiërarchie bespreekbaar maken. De diepgevoelde notie dat ieder teamlid goed en waardevol is zoals hij is. Delen. Politiek ontzenuwen. Onderliggende spanningen benoemen. Een redelijk zacht verhaal, dat klopt.

Mijn indruk is dat dat op veel plekken helemaal niet ter sprake komt. Ik vraag me daarom af of we met de explosie aan agile coaches en scrum niet een heel leger aan scrumzombies aan het creëren zijn. En we over drie jaar allemaal concluderen dat scrum net als sinaasappelsap drinken uit een jampotje gewoon malle hipstershit was. Kleren van de keizer. Want wat is er nou helemaal veranderd?

Ik geloof daarom dat agile coaching vooral verandermanagement moet zijn. Een cultuur van continue innovatie creëren. Elke scrummaster of scrumcoach die dat niet begrijpt en alleen de methodische kant van scrum implementeert, doet de methode meer kwaad dan goed. Die maakt een organisatie blij met een auto waarmee je de wereld kunt ontdekken, terwijl onderwijl iedereen liever thuis blijft, zich ondertussen afvragend waarom ze nergens komen, wie ze daarvan de schuld kunnen geven en waarom het zo enorm onbevredigend voelt allemaal.