Het belang van het voorspellen van het kantelpunt:  Waarom alcoholvrije en alcoholarme dranken nu opeens booming zijn

Wat gebeurde er met de alcoholcategorie? 

Alcoholvrije en alcoholarme dranken (meestal tussen 0,0% – 3,5% ABV) verschenen voor het eerst in de jaren 80 en 90, maar slaagden er niet in om brede populariteit te verwerven en bleven decennialang nicheproducten. Het grootste probleem? Smaak. Vroege alcoholarme bieren en wijnen misten de diepte en smaak van hun alcoholische tegenhangers door beperkte brouwtechnologie. Variatie was een ander probleem—de keuzes bestonden vooral uit flauwe lagers met weinig spannende opties. Daar kwam nog de sociale stigma bij: alcoholvrij drinken werd niet altijd geaccepteerd in een cultuur waarin alcohol centraal stond bij sociale gelegenheden. Iedereen boven de 40 denkt nu ongetwijfeld aan Buckler, vakkundig de grond in geboord door Youp van ‘t Hek. https://youtu.be/hvOwnA-EMZ4?feature=shared 

Pas in de afgelopen jaren begonnen deze barrières af te breken. Vandaag de dag is het landschap compleet veranderd—kiezen voor alcoholvrije en alcoholarme opties wordt niet alleen geaccepteerd, maar ook gevierd. 

De opkomst van de alcoholvrije en alcoholarme trend 

Deze verschuiving in consumentengedrag wordt weerspiegeld in belangrijke markttrends, die een groeiende voorkeur voor alcoholvrije en alcoholarme alternatieven laten zien. Volgens Mintel daalde de alcoholverkoop in het VK tussen 2019 en 2023 met bijna 10% in volume, terwijl de verkoopwaarde en het volume van alcoholvrije en alcoholarme dranken tussen 2019 en 2024 meer dan verdubbelden. In ons recente onderzoek naar de categorie alcoholvrije en alcoholarme dranken en consumentengedrag in Nederland, gaf 39% van de Nederlandse consumenten (n=1000) aan hun alcoholconsumptie te hebben verminderd ten opzichte van voorgaande jaren.  

Veranderende levensstijlen en drinkcultuur 

Een belangrijke factor is de opkomst van de gezondheids- en wellnesscultuur, die tijdens de COVID-19-pandemie aanzienlijk aan kracht won. Omdat mensen zich meer bewust werden van hun fysieke en mentale welzijn, hebben velen hun drinkgewoonten opnieuw geëvalueerd. De hedendaagse consumenten, vooral millennials en Gen Z, zijn meer gezondheidsbewust en geven prioriteit aan mentale helderheid, fysieke fitheid en een bewuste levensstijl. Deze verschuiving in levensstijl heeft matiging mainstream gemaakt, en alcoholvrije en alcoholarme opties passen hier perfect in. 

Mensen zoeken steeds vaker naar sociale ervaringen die niet draaien om alcohol. Sober bars, alcoholvrije evenementen en wellnessretraites winnen aan populariteit en creëren inclusieve ruimtes waar iedereen zich welkom voelt, ongeacht wat er in hun glas zit. 

Ook sociale normen zijn geëvolueerd. Kiezen voor alcoholvrije en alcoholarme dranken wordt niet langer met gefronste wenkbrauwen bekeken. Het wordt gezien als een persoonlijke, zelfs empowerende keuze, aangedreven door de “sober curious”-beweging en ondersteund door bars en restaurants die creatieve alcoholvrije menu’s aanbieden. 

Evoluerende productcategorie 

Vooruitgang in brouw- en distillatietechnologie heeft ook een grote rol gespeeld. Brouwerijen hebben geïnnoveerd om te voldoen aan de vraag naar smaakvolle maar alcoholvrije en alcoholarme dranken. Moderne alcoholvrije en alcoholarme dranken hebben complexe, verfijnde smaken die niet onderdoen voor traditionele bieren, wijnen en sterke dranken. Merken zoals Lowlander, bekend om hun botanisch geïnfuseerde bieren, en Seedlip, een pionier op het gebied van alcoholvrije en alcoholarme spirits, hebben opnieuw gedefinieerd wat alcoholvrije dranken kunnen bieden. Lowlander heeft deze beweging zelfs volledig omarmd en kondigde aan om in 2025 volledig alcoholvrij en -arm te worden, wat een significante verschuiving in de bierindustrie betekent. Ook traditionele brouwerijen zoals Heineken breiden hun assortiment alcoholvrije en alcoholarme producten uit om aan de vraag te voldoen. 

Ten slotte heeft branding een grote impact gehad. De hedendaagse alcoholvrije en alcoholarme producten worden niet langer gepresenteerd als “alternatieven”, maar als premium en gewilde lifestylekeuzes. Een goed voorbeeld hiervan is Lyre’s, een merk van alcoholvrije en alcoholarme spirits dat zich richt op hoogwaardige ingrediënten en vakmanschap, en zich positioneert als marktleider in de premium alcoholvrije categorie. 

Maar hoe voorspel je kantelpunten? 

Een kantelpunt ontstaat wanneer twee ontwikkelingen elkaar kruisen: een verschuiving in de consumentenbehoefte weg van het oude en een veranderend aanbod op de markt dat aan deze nieuwe vraag voldoet. Uiteindelijk draait het succes van innovaties om één cruciale factor: het begrijpen van de markt. Het gaat niet alleen om het creëren van de beste nieuwe producten, maar ook om het begrijpen van wanneer de markt er klaar voor is. 

Als je de toekomst wilt voorspellen, moet je verder kijken dan wat er vandaag gebeurt. Als je je alleen baseert op verkoopcijfers, ben je te laat, omdat deze cijfers trends uit het verleden weerspiegelen. Beter is om continu in dialoog te zijn met je doelgroep, en te begrijpen waar ze mee worstelen als het gaat om jouw productcategorie. Alleen dan kun je veranderende voorkeuren volgen.  

Daarnaast kun je periodieke ‘horizon scanning’ inzetten om je op de hoogte te brengen van wat er in jouw categorie aan het gebeuren is. Horizon scanning is een systematische verkenning van vroege signalen van verandering. Alle grote veranderingen beginnen klein en veel kleine signalen zouden zo maar eens een indicatie kunnen zijn van iets groots.