Internet of Things: zo staat het ervoor

Uit diverse onderzoeken en persoonlijke gesprekken, kunnen we concluderen dat het Internet of Things als onderwerp in Nederland eindelijk een ‘hot’ status heeft bereikt. Je zou kunnen zeggen dat we op de drempel staan van een nieuwe explosie van technologie-startups en nieuwe ondernemingen en proposities. Maar hoewel er voorbeelden genoeg zijn van succesvolle commerciële IoT-implementaties, worden nog te veel projecten na een Proof of Concept-fase gestopt. IoT blijkt dan toch complexer dan aanvankelijk gedacht.

De benodigde investering van een Internet of Things-project is hoog, terwijl het rendement initieel onvoldoende lijkt. Om de grote, commercieel interessante massa (early majority in termen van Technology Adoption Life Cycle) te kunnen bereiken, moet het IoT-product compleet zijn. Dit betekent dat zaken als gebruiksgemak, after-sales, naadloze updates en online ondersteuning perfect moeten zijn. Zonder al te veel inspanning van de gebruiker moet het product bevredigend zijn. De hele waardeketen zo te kunnen inrichten zonder voorspelbare significante returns op korte termijn, blijkt vooralsnog een brug te ver voor de vele ondernemingen die in het Internet of Things geïnvesteerd hebben.

“Internet of Things is een disruptieve technologie voor zowel de organisatie als de markt”

Internet of Things heeft veel managementeffecten en dat is juist waarom het zoveel kansen, maar ook bedreigingen met zich meebrengt. Het is veel meer dan een eenvoudig IT-ding. IoT is een disruptieve technologie voor zowel de organisatie als de markt. Het kan bestaande concurrentievoordelen beïnvloeden. Als bedrijven de technologie niet op de juiste manier toepassen, zullen hun concurrenten dat wel doen. Het is dus erg belangrijk voor bedrijven om te begrijpen welke invloed IoT kan hebben op de waardeketen van de industrie en de organisatie zelf. Dan kunnen bedrijven bepalen wat ze met de technologie gaan doen en begrijpen wat het betekent voor hun marktpositionering, strategie en marketingmix. Antwoorden op de vragen als “Moet ik meedoen of wachten?”, “Moet ik klein of groot beginnen?”, “Moet ik me intern of extern ontwikkelen?” zijn erg belangrijk.

Verschillende organisatie en de adoptieuitdagingen

E-commerce begon aan het einde van de twintigste eeuw aan populariteit te winnen. Toen barstte de dot-com-zeepbel in 2000 uiteen. Nadat de zeepbel gebarsten was, kwamen ondernemingen als Google, Facebook en Amazon op. Traditionele bedrijven hadden en hebben nog steeds problemen met het volgen van deze e-commercetransitie. De ervaring heeft ons mede geleerd dat er een duidelijk onderscheid is in adoptiefactoren als het gaat om de grootte van ondernemingen. Er is een onderscheid tussen grote ondernemingen, MKB’s en startups.

Internet of Things en grote ondernemingen

Grote ondernemingen zijn vaak goed geoliede machines. Ze hebben meestal een R&D- of strategie-afdeling, die al heeft onderzocht welke innovaties er bij hen opkomen. Ze hebben vaak ook meer middelen beschikbaar dan MKB’s en startups. Het management moet dan beslissingen nemen over wat te doen met deze bevindingen. Dit is vaak het moment waarop problemen optreden. Grote ondernemingen hebben hun investeringen al jaren geleden vaak bepaald. Een verstorende verandering zal de hele organisatie op zijn kop zetten. Dit gaat gepaard met weerstand. Verandermanagement is dan ook essentieel in grote ondernemingen als het gaat om de acceptatie van Internet of Things.

“Een verstorende verandering zal de hele organisatie op zijn kop zetten”

Bij het implementeren van Internet of Things komen grote bedrijven een aantal veranderingen tegen. Ten eerste zal IT veranderen van kantoorautomatisering naar een belangrijk deel van de productontwikkeling. Dit is essentieel, want Internet of Things is voor veel bedrijven geen standaardproduct. Het is erg afhankelijk van de IT-infrastructuur en daarom is het belangrijk dat de IT-afdeling een sleutelrol speelt. Dit zal de manier van zakendoen enorm veranderen, met name voor traditionele productiebedrijven.

Dit leidt tot de tweede verandering: de klantenservice. Bij de verkoop van fysieke producten moet de garantie zeer goed zijn en ondersteuning kan binnen kantoortijden worden geboden. Met Internet of Things begint de klantrelatie echter pas nádat het product is verkocht, wanneer het wordt verbonden met de IT-infrastructuur. Dit is een langetermijnrelatie, omdat het product niet werkt als er iets gebeurt met de infrastructuur. Mensen blijven erg afhankelijk van de steun van de onderneming. Daarom is 24/7 ondersteuning erg belangrijk om dergelijke potentiële problemen te dekken. Aangesloten producten moeten altijd up-and-running zijn.

Een andere belangrijke verandering is de herontwikkeling van kennis, vaardigheden en middelen binnen de organisatie. In het effectief adopteren van Internet of Things zijn dit sleutelfactoren, omdat ze een organisatie inzicht geven in de technologie en de benodigde veranderingen. En omdat dit veranderingen zijn die grote impact hebben op grote ondernemingen, kiezen ze er soms voor om een ​​’kannibaal’-strategie uit te voeren. Dit betekent dat ze een dochteronderneming lanceren die moet concurreren met de moederonderneming voor het marktaandeel. Op deze manier hopen bedrijven hun marktaandeel uiteindelijk te vergroten.

Internet of Things en MKB-bedrijven

MKB’s zijn vaak bezig met hun eigen continuïteit en het managementteam is daar sterk betrokken bij de operaties. Nieuwe technologieën worden vaak alleen gezien als de markt hen hiermee confronteert, vanwege een gebrek aan middelen. Meestal doen mensen die werken aan technologische innovaties dit naast ander operationeel werk. Alleen als er uit de markt bedreigingen komen, begint de organisatie harder te lopen. De veranderingen waarmee grote ondernemingen worden geconfronteerd zijn ook van toepassing op het MKB. MKB-bedrijven zijn echter flexibeler, omdat ze kleiner zijn. Een vergelijking tussen een containerschip en een speedboot is hier op zijn plaats: containerschepen zijn zeer traag wanneer ze een andere richting moeten kiezen, terwijl speedboten wendbaarder zijn.

Internet of Things en startups

Ten slotte zijn er de startups. Startups staan ​​te popelen om nieuwe technologieën toe te passen, maar zijn meestal minder effectief in de uitvoering. Doorgaans bieden startups de nieuwe technologieën zelf aan of proberen ze een nieuw product op de markt te brengen op basis van de nieuwe technologie. Wanneer zij het product op de markt brengen, en de early adopters en de vroege meerderheid beginnen te bereiken, zullen zij vaak geconfronteerd worden met stagnerende verkopen.

“Startups staan ​​te popelen om nieuwe technologieën toe te passen, maar zijn meestal minder effectief in de uitvoering”

De kloof tussen de visionaire klanten en de commercieel het meest interessante meerderheid blijkt vaak erg groot. Op dit moment verkopen de meeste IoT-startups aan visionaire klanten en zijn er nog weinig IoT-producten die de grote massa (early en late majority) bereikt hebben. De initiële stijgende verkoopcijfers worden onterecht door het management en de VC’s geïnterpreteerd als een indicatie van de verkooppotentieel in de ‘mainstream markt’ met als gevolg dat de verwachtingen te hoog zijn in plaats van bescheiden, waardoor er vaak te veel gespendeerd wordt aan uitbreidingsprojecten in plaats van de middelen te sparen totdat het product rijp genoeg is en tractie krijgt in de mainstream markt. Gevolg is dat het geld snel op is en de VC’s moeten bijspringen, waardoor de aandelen van het management verwateren, en daarmee vaak ook de motivatie.

Samenwerkingsverbanden

Om met de hierboven beschreven kansen en beperkingen met betrekking tot de adoptie van Internet of Things om te gaan, proberen ondernemingen diverse samenwerkingsverbanden op te zetten om de valkuilen en remmingen te overkomen. Uit het onderzoek van IOT Analytics van 2018 blijkt dat de ondernemingen die met IoT bezig zijn, kiezen voor zeer diverse samenwerkingsverbanden. Hieronder vind je een samenvatting van deze samenwerkingsverbanden:

Werken met een full-service IoT-provider met kant-en-klare IoT-oplossingen

• Voordelen: Snelle time-to-market, toegang tot externe technologie-expertise
• Nadelen: Beperkte differentiatie en aanpassingsvermogen, risico op lock-in-situatie, vaak duur

Een onderneming start zijn eigen ‘venture capital’-onderneming die strategische investeringen doet in de diverse startups in relevante marktsegmenten:

• Voordelen: Inzichten in nieuwe trends en technologieën uit de eerste hand, gediversifieerde betrokkenheid en aandeel in mogelijk ontwrichtende technologieën
• Nadelen: Vereist veel resources (vooral bij het nastreven van strategische waarde), noodzaak om kennisoverdrachtproces tot stand te brengen, noodzaak om beleggingskennis en een sterk netwerk op te zetten in de nieuwe industrieën

“​Samenwerkingen met externe organisaties zijn onvermijdelijk voor een succesvolle IoT-uitrol”

Co-creatie van IoT-oplossingen met externe experts die de coördinatie van het hele innovatieproces end-to-end voor eigen rekening nemen:

• Voordelen: Snelle time-to-market, toegang tot technische expertise en netwerk, gedeelde risico’s door gezamenlijke implementatie
• Nadelen: Potentieel erg duur, experts kunnen het nieuwe bedrijf op elk gewenst moment verlaten

Strategische partnerships (contractueel vastgelegd) met een aantal partners uit de markt met complementerende competenties

• Voordelen: Toename in de implementatiesnelheid, hogere kwaliteit van innovatie
• Nadelen: Vaak alleen een ‘intentie op hoog niveau’, potentiële onbalans in de relatie tussen partners

Incubators/Accelerators: onderneming treedt zelf als een expert op (zowel commercieel als technisch) en helpt als business-accelerator nieuwe spelers om tot volwassenheid te komen

• Voordelen: Directe toegang tot innovatieve start-ups, doorlopende scouting van start-ups, imago van een innovatief merk
• Nadelen: Risico op werken aan onderwerpen die niet direct verband houden met de kernactiviteiten van de onderneming, beperkte kennisoverdracht tussen start-up en onderneming, gestandaardiseerd acceleratieprogramma voldoet niet aan individuele startup-behoeften, onderneming/startup ‘fit’ is vaak niet ideaal – samenwerking vaak beperkt tot startups die zichzelf aangemeld hebben voor het programma

Innovation labs/spin-off programs: de onderneming richt een eigen startup op die zonder de lasten van de grote organisatie met een vernieuwend product de eigen moederorganisatie mag uitdagen (ook bekend als kannibaalstrategie)

• Voordelen: Innovatieautonomie en gedefinieerde innovatiestrategie, toegewijde focus buiten de huidige R&D- en legacy-activiteiten
• Nadelen: Resulteert vaak in moeilijke, langdurige onderzoeken met weinig verkoopbare innovaties, moeilijkheid om de innovatie terug te integreren in de kernactiviteit, werknemers niet aansprakelijk voor resultaten (geen ondernemersrisico)

Directe betrokkenheid bij een startup: de onderneming co-creëert samen met een startup

• Voordelen: Snelle reactie op de nieuwste trends, beperkte risico’s/investeringen
• Nadelen: Onzekerheid over de toekomst van de startup en/of de ontwikkelde technologie, noodzaak om interne processen te herzien om beter tegemoet te komen aan de behoeften van de startup

“Het herkennen van de wetmatigheden die de adoptie van de nieuwe technologie volgen, is essentieel”

Ecosystem innovation: het bedrijf sluit zich aan bij een ecosysteem om oplossingen te cocreëren binnen een raamwerk voor strategische samenwerking en informatie-uitwisseling

• Voordelen: Mogelijkheid om toekomstige technologiestandaarden te beïnvloeden, zorgen voor interoperabiliteit van IoT-oplossingen
• Nadelen: Erg langzame beslissingsvorming, onzekere rendement op de investering

Open innovation: het bedrijf maakt gebruik van verschillende innovatiemiddelen over de grenzen van de organisatie heen (bijvoorbeeld hackathons)

• Voordelen: Vergroot het aantal innovatie-ideeën, verbetert de interne leercapaciteit
• Nadelen: Verlies van controle over de essentiële kennisvergaring, hoge coördinatiekosten

Bron: https://iot-analytics.com/product/list-of-1600-enterprise-iot-projects-2018/

Tot slot

Samenwerkingen met externe organisaties zijn onvermijdelijk voor een succesvolle IoT-uitrol. De wetmatigheden en fasering van de adoptie van de nieuwe technologie blijken ook terugkerend en onverbiddelijk. Herkennen van de wetmatigheden, wel of niet op basis van de ontwikkelingen uit het verleden, die de adoptie van de nieuwe technologie volgen, is essentieel. Men moet eerst leren te kruipen voordat men kan lopen of rennen. Dat geldt evengoed voor de grote corporaties, MKB’s en startups.